Шығыс Қазақстан облыстық сәулет – этнографиялық және табиғи – ландшафтық музей қорығы

Садығожа А.

әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Тарих, археология және этнология факультетінің 3-курс студенті

Шығыс Қазақстан облыстық сәулет – этнографиялық және табиғи – ландшафтық музей қорығы

        Түйін: Бұл мақалада еліміздегі Шығыс Қазақстан облыстық сәулет – этнографиялық және табиғи – ландшафтық музей қорығы туралы айтылған. Бұл қорық музейдің тарихы, бөлімдері және мәдени туризм саласындағы орны, олардың мүмкіндіктері қарастырылған.

         Кілт сөздер: Қорық музей, мәдени туризм, этнографиялық кешен

Восточно-Казахстанский областной архитектурно-этнографический и природно-ландшафтный музей-заповедник

         Аннотация: В статье рассказывается о Восточно-Казахстанском областном архитектурно-этнографическом и природно-ландшафтном музее-заповеднике. В этом заповеднике представлена ​​история, разделы и место музея в сфере культурного туризма, их возможности.

          Ключевые слова: музей-заповедник, культурный туризм, этнографический комплекс.

East Kazakhstan regional architectural-ethnographic and natural-landscape museum reserve

         Summary: This article tells about the East Kazakhstan regional architectural-ethnographic and natural-landscape museum reserve in the country. This reserve provides the history, sections and place of the museum in the field of cultural tourism, their opportunities.

          Keywords: Reserve Museum, cultural tourism, ethnographic complex

Кіріспе

       Қорық мұражайы – қорық мәртебесін алған ерекше құнды ашық аспан астындағы мұражай. Музей-қорықтар аумақтарды, ансамбльдерді, кешендерді және олардың табиғи ортасындағы тарихтың, мәдениеттің, табиғаттың жеке ескерткіштерін музейлендіру негізінде құрылады. Олар тарихи, мәдени және табиғи мұраны тұтастығында сақтау үшін маңызды.

    Қорық мәртебесі оған кіретін аумақтар мен объектілерді сақтау мен пайдаланудың арнайы режимдерін қарастырады. «Музей-қорық» термині КСРО-да пайда болды және ТМД елдері мен бұрынғы КСРО-ның басқа республикаларын қоспағанда, еш жерде қолданылмайды. Қазіргі уақытта Ресей Федерациясында «Музей қорығы» ұғымы экологиялық музейдің синонимі ретінде күнделікті өмірде кеңінен қолданылады [1].

    Бастапқыда «қорық» ұғымы тек табиғи объектілерге қатысты болды. Осы термин пайда болған алғашқы мұражай 1922 жылы құрылған Псков губерниясындағы «Мемлекеттік қорық Пушкин бұрышы» болды (қазіргі Пушкин қорығының бөлігі). Ресми мәртебе мұражайларға 1958-1959 жылдардан бастап беріле бастады, сол кезде КСРО Министрлер Кеңесінің шешімдері бойынша қорық мұражайы мәртебесін Владимир-Суздаль тарихи-сәулет және өнер мұражайы алды. Қорық, Новгород, Кострома, Загорский, Горьковский (қазіргі Нижегородский), Ярославо-Ростовский, Псков мұражайлары.

    Өзінің профиліндегі алғашқы мұражай-қорықтардың барлығы тарихи, сәулеттік және көркемдікке жататын және ежелгі дәстүрлермен, қалалық және облыстық мұражайлармен және архитектуралық ескерткіштер мен ансамбльдердің көптеген түрлерін музификациялау негізінде жинақталған [2].

Негізгі бөлім

    Мұражай 1968 жылы Бутаково селосындағы сегізжылдық мектеп жанында ашылған болатын. Мұражайда көненің көздері – өлкенің тарихы мен тұрмысын айқындайтын бірегей бұйымдар жиналған еді.

    2005 жылы Шығыс Қазақстан облыстық этнографиялық мұражайы мұражай-қорық мәртебесіне, көпсалалы мекеме мәртебесіне ие болды, өйткені ол этнографиялық мұражайдың аясынан шығып кеткен еді: мұражай қызметінің салалық және тақырыптық диапазоны (бұл әрі тарих, әрі табиғат, әрі сәулет) кеңейген болатын. Сонымен қатар, мұражай қарамағына зообақ, екі саябақ берілді, онда мұражайдың ашық аспан астындағы экспозициясы ашылды және реконструкцияланған саябақтардың аумақтарында табиғи-ландшафтық аймақтар құрылды, оларға өсімдіктердің сирек және мәдени түрлері енген болатын. Нарықтық қатынастарға көшудің өзі Улица экспозиции под открытым небом в парке Жастармұражайдың ұсынатын қызметтерінің аясын кеңейтуді талап етті. Мұражай «қарым-қатынас кеңістігі» мен қазіргі заманғы бос уақыт орнына айналды. Мұражай бағдарының «этнографиялықтан» «көпбағдарлыққа» ауысуына байланысты нағыз атқарылатын шаруа жағдайы нақтылана түсті.