Бисердің шығу тарихы

№19 орта жалпы білім беретін мектеп

ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖОБА

                 ТАҚЫРЫБЫ:

БИСЕРДАН ЖАСАЛҒАН       МҮСІН

           «Ақ аққу»

                                                      ОРЫНДАҒАН:

                                                           Кубайдула.Ф.Е

                                                       ТЕКСЕРГЕН:

                                                               Жамелова.А.Т                  

                                Орал-2017

Жоспар:

1. Кіріспе

а)Жобаның мақсаты

ә)Қол өнер туралы түсінік

1. Негізгі бөлім

а)Бисердің шығу тарихы

ә)Материал таңдау, қажетті құрал жабдықтар

б)Жұмыстың орындау реті

1. Қорытынды бөлім

а)Қолданылған әдебиеттер

Жобаның мақсаты:

   Менің бұл өнерді таңдау себебім, өйткені бұл өнер мен үшін өнердің жаңа үлгісі болып келеді. Және менің бұл мүсіншені жасағым келді. Және оның қалай жасалатының үйренемін деген ойдамын. Сонымен бірге мүсіншені әдемілік үшін үйге іліп қоюға және көтеген мерекелерге сылауға болады.

             Қолөнер туралы түсінік

     Қолөнер – келе жатқан кәсіп. Ол халықтың өмірімен, тұрмысымен бірге дамып, ұрпақтан ұрпаққа беріліп отырады. Қолөнер, қолданбалы өнер – дәстүрлі тұтыну және сәндік бұйымдарын жасайтын ұсақ өндіріс. Өнер туындыларының иесін шебер деп атаған. Қолөнер шеберлері табиғаттың әсем көрінісін қолөнер бұйымдарында жиі қолданған. Қолөнер шеберлері негізінен табиғи шикізаттары пайдаланып, қарапайым еңбек құралдарының көмегімен көркем композицияның шешімімен тұрмысқа қажетті мүліктер, музыкалық аспаптар, қару-жарақтар, құрал саймандар жасайды.  Әрбір қолөнер туындысы өз за-манының материалдық мәде-ниетінің үлгісі және халық талғамының, әлеуметтік қоғамдық жағдайының, діни сенімні, салт-дәстүрінің нақтылы көрінісі. Қолөнер дүние жүзінің әр халқында бар. Сонымен қатар әр елдің, әр халықтың тарихи дамуына, тұр-мысына, тарихи ерекшелігіне және эстетикалық талғамына байланысты өзіндік ерекшелігімен өшес із қалдырып кетеді. Қазіргі кезде кезде қолөнер элементтерін үй интерьерінде, киім сәндеу кезінде, бас киімді әшекейлеген-де көп қолданып жүр. Оның орындау технологиясына да ерекшкіктер енгізіп отыр. Мысалы, ою-өрнекпен әшекейленген бұйымда қатырма жапсыру, мон-шақтармен, түрлі-түсті тастармен безендіру жиі кездеседі. Неше түрлі жібек, жылтыр люрекс жіптері қолданылады. Дегенмен көне заманнан келе жатқан қазақ қолөнері өз халқының дәстүрлі көркемдік мұрасын сақтап қалған. Аталарымыз бала тәрбиесіне, тіршіліктің келешегіне ерекше мән береді. Баланы жас кезінен көзі көргенді көңіліне тоқып, қолы үйреніп істей алатын-дай  болуға бейімдеп өсіреді. Ұлы мен қызының сегіз қырлы, бір сырлы болуын қадағалайды. Ұл бала және қыз бала үш өнерді білуі парыз. Ұл бала: таста тілу, өрім өру, мал сойып мүшелей білу. Қыз бала: ине сабақтап кесте тігу, жіп иіру, түйме қадау осындай үш өнердің өзекті мәні тұрмысындағы өз қажетін өзі өтеп, оны меңгеруге баулыған. Өнерде өлшем жоқ. Өнердегі өлшем ептілік, үйрену және өз істеген ісің көзге көрікті, әдемі жұртты сүйсіндіріп, тамашасымен тамсандыруда жатыр.

                Бисердің шығу тарихы және қолданылу орны

    Бисер тоқу өнері ертеде кеңінен тарап, танылып келе жатқан халық шығармашылығының және әшекей бұйымдар дайындаудың бір түрі. Бисермен жай суреттерден бастап өте күрделі түрлі-түсті жұмыстар жасауға немесе тоқуға, алқа, тұмарша, шаш буғыш, сырға, білезік, белдік, сөмкелерді әшекейлеп тоқуға болады. Қодан жасалатын бисер моншақтары Ресейде, шет елдерде өте ңа өрлеу үстінде, дамудың сатысында.Бисер тоқу өнері өте нәзіктікті, әдемілікті, шыдамдылықты және фатазия мен шеберлікті талап етеді. Әр адам бисер тоқумен айналасуына болады. Схемамен жұмыс істегенде есте сақтау қабілеті жоғары болып, түстерді айыра білу керек. Барлық қолөнер сияқты, бисер тоқудың да тарихы бар. Бисердің шығу тарихы әйнектің пайда болуымен тікелей байланысты. Ал әйнектің қашан пайд болғанынан әлі күнге дерегі жоқ. Дегенмен әйнекті пайдаланудың ең алғаш құпиясын Финикия елі ашқан деген аңыз бар. Бұл аңызда Фикиялық көпестер әлемді жүзіп жүріп Сирияға тоқталады. Өздеріне азық  дайындау мақсатымен отқа қазан қою үшін аралдан үлкен таз іздейді. Ешнәрсе  таппаған олар кемедегі селитраның үлкен бөлігін пайдаланады. Жалынның ыстық темературасынан селитра еріп, өзен құмына араласып, сұйық әйнек болып аққан екен. Осылай ма, жоқ әлде басқа тәсілмен бе әйнек дүниеге келген. Бірақ Финикиялық көпестер бүкіл Жерорта теңізінің халқына әйнектен жасалған бұйымдарды сатқан екен. Кейбір деректер бойынша әйнектің Отаны ежелгі Египет болған. Әйнектен жасалған моншақтар, амулет, ыдыс-аяқтар біздің заманымызға дейін 5 ғасырдын ескерткіштерінде табыл-ған. Әйнекті массаға, кобольт, мыс, марганец қосу арқылы егиттіктер көгіл-дір, жасыл, алқызыл түсті әйнек алған, мұндай әшекейлерді еркектер де, әйелдер де ақ түсті киіммен таққан екен. Ең алғаш «бисер» атауы дәл осы Египет елімен байланысты. Оның атауы арабтың «Бусра» немесе «Бусер» деген сөзінен шыққан, мағынасы «жалған маржан». Рим империясы Египет елін басып алғанда әйнек өңдіру Рим еліне өтіп, имерия құлағаннан кейін Византияға өтеді. Ал Константинопольді түрік жауынгерлері жаулап алған соң, әйнек өңдіруші шеберлер жан жаққа тарап әлемге бисер атауы мәлім бола бастады. Қазіргі кезде бисерден болып келетін жібек жіппен лескімен орындалады. Бисермен қазақтың ою-өрнектерін тұмарша, өңіржиек, бойтұмар, алқа, тоқылған бұйымдар, жастар мен орта жастағы әйелдерге арналған сәндік киімдерге жасырылған немесе түрлі оюлармен әшекейленген киімдер, аяқ киімдер, сөмкелер жиі кездеседі. Өмір жасы ұзақ болу үшін мықты шашпау, сырғалар тоқу өте сәнді көрінеді.