Ағылшын тілін үйретудегі мәдениетаралық құзіреттілікті қалыптастырудын лингвомәдени аспектiлерi

ҒТАМР 16. 31. 51

Ерлан Ақмарал Ерланқызы

Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің

2-курс магистранты

Жетекшісі: Күзембекова Жанна Жалайыровна

АҒЫЛШЫН ТІЛІН ҮЙРЕТУДЕГІ МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ ҚҰЗІРЕТТІЛІКТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ЛИНГВОМӘДЕНИ АСПЕКТІЛЕРІ

Түйіндеме. Әр халықтың дүниетанымы мен дүниеге көзқарасы негізінде заттық мағыналар, әлеуметтік стереотиптер және когнитивтік сұлбалар жүйесі жатыр. Олар жеке тұлғаның, сондай-ақ жалпы қоғамның ұлттық санасын анықтайды. Тілді меңгерту үшін тілдік тұлғаны этнолингвомәдени сананы тасымалдаушы немесе этнолингвомәдени тұлға ретінде түсіндірген жөн. Тілдік құралдар қорында көрінетін тілдік фактілер арқылы олардың (этнолингвомәдени тұлғаның) ұлттық ерекшеліктерін жан-жақты анықтауға мүмкіндік береді. Осындай мүмкіндіктерді біз бейіндік білім беретін мектептерде лингвомәдени аспектіде оқыту барысында пайдалана аламыз.

Қазіргі кезде жалпы білім беретін мектептерде шетел тілін оқытуда оқушылардың өзін-өзі тану процесін қалыптастыруы үшін лингвомәдени бағытта оқытудың маңызы зор. Өйткені ол оқушылардың фондық білімін қалыптастыра отырып, олардың коммуникативтік құзіреттіліктерін арттырады.

Кілт сөздер.Тіл, мәдениет, оқыту, құзіреттілік, лингвомәдени аспект.

Резюме. В основе мировоззрения и мировоззрения каждого народа лежит система предметных смыслов, социальных стереотипов и когнитивных схем. Они определяют национальное сознание личности, а также общества в целом. Для овладения языком целесообразно интерпретировать языковую личность как носителя этнолингвокультурного сознания или этнолингвокультурного индивида. Позволяет всесторонне выявить национальные особенности их (этнолингвокультурной личности) посредством языковых фактов, отраженных в языковых средствах. Такие возможности мы можем использовать при обучении в лингвокультурологическом аспекте в профильных образовательных школах.

В настоящее время при обучении иностранному языку в общеобразовательных школах большое значение имеет лингвокультурологическое обучение для формирования у учащихся процесса самопознания. Ведь она повышает коммуникативную компетентность учащихся, формируя их фоновые знания.

Ключевые слова.Язык, культура, обучение, компетентность, лингвокультурный аспект.

Resume. The worldview and worldview of each nation is based on a system of subject meanings, social stereotypes and cognitive schemes. They determine the national consciousness of the individual, as well as society as a whole. To master a language, it is advisable to interpret a linguistic personality as a carrier of ethno-linguistic and cultural consciousness or an ethno-linguistic and cultural individual. It allows to comprehensively identify the national characteristics of their (ethno-linguistic and cultural personality) through linguistic facts reflected in linguistic means. We can use such opportunities when studying in the linguistic and cultural aspect in specialized educational schools.

Currently, when teaching a foreign language in general education schools, linguistic and cultural education is of great importance for the formation of students' self-knowledge process. After all, it increases the communicative competence of students, forming their background knowledge.

Keywords.Language, culture, education, competence, linguistic and cultural aspect.

Соңғы жылдары елімізде ерекше мәдениетке және прогрессивті халықтық дәстүрлерді пайдалануға негізделген рухани жаңғырудың басталуымен байланысты оң үрдістер байқалады. Халықтың рухани күйін қалпына келтіру – бұл ең алдымен танымал педагогикалық мәдениетті, дәстүрді, өнерді, ұлттық тілді тәрбиелеу. Әр халықты тәрбиелеудің мақсаты – өскелең ұрпақты тәрбиелеу. Соңғы онжылдықтарда педагогикалық теория мен практикада тұлғаны қалыптастырудағы рухани басымдық идеясы, оның ұлттық мәдениеттің рухани құндылықтарына бағыты біртіндеп расталды. Қазіргі зерттеушілер студенттердің негізгі адами құндылықтар туралы идеяларында материалдық құндылықтар басым екендігіне назар аударады, көбінесе олардың қалаулары тар көзқараста, өзімшіл табиғатта болады. Жастардың көпшілігінде кездесетін рухани құндылықтар олардың құндылық бағыттарының құрылымында жетекші емес. Мұның негізгі себептерін жеке маңызды мысалдардан айыру, қоршаған әлеуметтік ортаны енгізу, прагматизм білім берудің жаңа арнасы ретінде талдауға болады және студенттердің рухани дамудағы қажеттілігін ескермеуге болады [1, 70].