Fenol va farmaldegid monomerlarini kislotali muhitda polikondensatlab Novalak tipidagi fenol formaldegid oligomerlarini olinishi

Labaratoriya №1

1-(Qism)

Fenol va farmaldegid monomerlarini kislotali muhitda polikondensatlab Novalak tipidagi fenol formaldegid oligomerlarini olinishi.

Reaktivlar: fenol, formalin (texn) , 1n lik xlorid kislotasi eritmasi ,urotropine.

Kerakli asboblar: 100 sm3 sig'imli dumaloq tubli kolba, Libix muzlatgichi , 100 °C lik termometr, Vyurts kolbasi, chinni idish, shpatel,  oyna.

100 sm3li dumaloq tubli Qayta oqim muzlatgichi va termometr bilan jihozlangan kolbada, 9,4 g (0,5 mol) fenol qo'ying va qizdiring.

Fenolni eritish uchun kolbani 40-50 gradusgacha qizdiramiz va 8,5 sm³(0.085 mol) 36%li formalin eritmasini quyamiz.Kolba ichidagi moddalarni aralashtirgandan so’ng 5sm³(0.0005 mol)1 n lik vodorod xlorid eritmasidan qo’shamiz.Aralashmani 10-15 minut mobaynida qaytar muzlatgich bilan 80℃gacha qizdiramiz.Qaynash jarayonidan 10-12 daqiqa o’tgach aralashma xiralashadi va eriydi.Xiralashgan paytdanoq aralashma past olovda yana 30 daqiqa qizdiriladi.

So’ngra aralashma 30 daqiqa davomida qoldiriladi, va aralashma ustki qatlami to’kib tashlanadi va vacuum ostida qolgan suv hayadaladi(bosim 13kpa). Bunda temperature 50℃dan past bo’lmasligi lozim.

Haydash jarayoni tugaganidan so'ng, issiq oligomer qalay patnisga yoki chinni kosaga quyiladi , hosil bo‘lgan oligomerning suv, spirt, aseton va ishqorlarda eruvchanligi aniqlaniladi.

Keyinchalik, oligomer urotropin  bilan qotiriladi va qotish vaqti aniqlanadi.

Buning uchun 2,0 g oligomer namunasi 0,2 g urotropin bilan eritmada aralashtiriladi. 150 °C gacha isitilgan Termometr uchun teshiki mavjud bo’lgan  metall plastinkada , 1,0 g aralashmani tekis metall shpateldan foydalanib uni 45´ 45 mm maydonga imkon qadar teng ravishda taqsimlang. Oligomer plitka ustiga qo'yilgan paytdan boshlab, u ip shaklida cho'zilishi to'xtab, pichoqqa yopishib qolguncha vaqt qotish vaqti hisoblanadi.Keyin qotgangan oligomerning eruvchanligini spirtlar, aseton va ishqorlar bilan tekshiriladi.

Nazorat savollari

1. Novolak va rezolli smolalar ishlab chiqarish uchun xom ashyo.

2. Fenollarning aldegidlar bilan polikondensatlanish qonuniyatlari.

3. Novolak smolalar ishlab chiqarish.

4. Novolak smolalarining xossalari.

5. Rezolli smolalar ishlab chiqarish.

6. Rezolli smolalarning xossalari.

7. Novolak va rezolli smolalarni mustahkamlash.

8. Fenolik smolalar asosidagi press materiallari turlari.

9. Fenol-formaldegid qatronlari asosidagi boshqa materiallar.

10. Fenol va amidoformaldegid smolalarini ishlab chiqarish va ishlatish jarayonida xavfsizlik choralari va atrof-muhitni muhofaza qilish.