Өңірлік дестинацияның туристік-рекреациялық әлеуетін бағалау және әкімшілік-аумақтық құрылымдар бөлінісінде Қызылорда облысының туризм

 КІРІСПЕ

Туризм–экономикалық қызметтің бір түрі, ол мемлекетке табыс әкеледі,сондай -ақ адамдардың денсаулығын  жақсартуға, мәдени таным мен қоршаған ортаны тануға бағытталған мүдделері жүзеге асырылатын кеңістік болып табылады.

Қызылорда облысында туризм  саласы аймақты дамыту стратегиясына енгізілген және аймақтық билік тарапынан үлкен көңіл бөлінетін әлеуметтік - экономикалық саясаттың басым бағыты болып есептеледі. Туристік саланы тұрақты дамыту үшін туристік-рекреациялық әлеует негізінде туристік өнімді қалыптастыру және оны ары қарай жылжыту қажет.

Зерттеу өзектілігі. Соңғы жылдары туризм ғылымы айтарлықтай дамыды. Бірақ әлі де көптеген мәселелер шешілмеген күйінде қалып отыр. Олардың ішінде туристік әлеуетті бағалау әдістерін қолдану теориясы мен тәжірибесінде, туристік қызметтің экономикалық тиімділігін бағалау, туризмдегі статистикалық бақылау әдістері және т. б.

Олар әсіресе аймақтық бағыттар деңгейінде өзекті, өйткені олар туристерді тарту және қабылдау мүмкіндіктерінің шектеулі саны ретінде аумақтың туристік әлеуетін бағалаудың барабар әдістемесінің жоқтығымен анықталады. Дестинацияның туристік әлеуетінің көлемін білмеу туристік қызмет жүзеге асырылатын аумақтың экологиясы, тарих және мәдениет ескерткіштері, әлеуметтік-мәдени орта және тұтастай алғанда аймақтың экономикасы үшін жойқын салдарға әкелуі мүмкін. Аумақтың туристік әлеуетін пайдалану және дамыту тиімділігін бағалау саласында, әсіресе өңірлік дестинацияға қатысты бірыңғай пікір жоқ. Жалпы теориялық деңгейде «туристік әлеует» ұғымын түсіндірудің әртүрлі нұсқалары бар.

Осыған байланысты диссертацияның өзектілігі туристік әлеует ұғымын нақтылау, оның мөлшері мен пайдалану тиімділігін бағалау әдістерін жетілдіру, осы әдістерді ескере отырып, аймақтық бағытқа қатысты осы әлеуетті басқарудың тиімді ұйымдастырушылық-экономикалық модельдерін қалыптастыру саласында егжей-тегжейлі зерттеулер жүргізу қажеттілігімен анықталады.

Зерттеудің мақсаты – өңірлік дестинацияның туристік-рекреациялық әлеуетін бағалау және әкімшілік-аумақтық құрылымдар бөлінісінде Қызылорда облысының туризм индустриясын дамытудың неғұрлым перспективалы түрлері мен аудандарын айқындау.

Қойылған мақсатқа сәйкес диссертацияда келесі міндеттер қойылды және шешілді:

• аумақтың туристік-рекреациялық әлеуетінің мәні мен құрылымын және оны бағалаудың әдістемелік тәсілдерін қарастыру;
• Қызылорда облысының өңірлік дестинациясының табиғи ресурстарына бағалау жүргізу;
• Қызылорда облысының мәдени-тарихи әлеуетін анықтау және бағалау;
• Қызылорда облысының өңірлік дестинациясының туристік әлеуетінің қазіргі жай-күйін талдау;
• Қызылорда облысының өңірлік дестинациясын бағалауды және аймақтарға бөлуді жүргізу;
• Қызылорда облысының өңірлік дестинациясының туризмін дамыту үшін кешенді жүйелі шаралар әзірлеу.

Зерттеу нысаны ретінде Қызылорда облысының туристік әлеуеті әрекет етеді.

Зерттеу пәні – туризм индустриясын дамытудың мазмұны мен басымдықтарын айқындайтын Қызылорда облысының өңірлік дестинациясының туристік-рекреациялық әлеуеті мәселелері.

Зерттеу әдістері. Зерттеу шеңберінде: жалпы ғылыми әдістер, ақпараттық іздеу, контент-талдау, жүйелік талдау, деректерді өңдеудің статистикалық әдістері, салыстырмалы талдау, ситуациялық талдау қолданылатын болады. Мәлімделген тақырып бойынша шетелдік және қазақстандық зерттеулердің материалдары, ғылыми және мерзімді баспасөз материалдары, Интернет-ресурстар зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізі болып табылады.

Зерттеудің теориялық-тәжірибелік маңыздылығы – қол жеткізілген нәтижелерді ғылыми туристік зерттеулерде, сонымен қатар туристік-рекреациялық қызмет пен іс-әрекетті ұйымдастыруда қолдануға болады. Зерттеу жұмысының теориялық, әдістемелік және тәжірибелік нәтижелері жоғары оқу орындарының оқытушыларына қызығушылық тудырады, ал зерттеу материалдары оқу үрдісінде пайдалануына мүмкіншілігі зор. Бұдан бөлек, жұмыс нәтижелері қолданбалы сипатқа ие және туризмді ұйымдастырушылармен, сонымен бірге туристер мен рекреанттардың өздерімен пайдалануына әбден болады.