"Спорттық бағдарлаудағы туристік карталар" оқу-жаттығу жиынына арналған дидактикалық материал
Автор: aza02 • Апрель 16, 2024 • Реферат • 1,894 Слов (8 Страниц) • 11 Просмотры
"Спорттық бағдарлаудағы туристік карталар" оқу-жаттығу жиынына арналған дидактикалық материал
Топографиялық карта жазықтықтағы (қағаздағы) шағын аумақты кішірейтілген, егжей-тегжейлі және дәл бейнелеу деп аталады.
Топографиялық карта - жергілікті объектілер мен рельефтің нақты, егжей-тегжейлі және көрнекі бейнесін қамтитын ауданның негізгі графикалық құжаты.
Шартты белгілер - бұл объектінің жердегі орнын көрсететін және оның сапалық және сандық сипаттамаларын беретін графикалық белгілер. Ресей Федерациясында және ТМД елдерінде 465 шартты белгілер қолданылады (АҚШ-та - 243, Францияда - 288. ГЕРМАНИЯДА - 231).
Біртекті жергілікті объектілердің топтары карталарда негізгі (негізгі) шартты белгіні қолдана отырып бейнеленген. Бір топтағы объектілердің сапалық және сандық сипаттамалары негізгі шартты белгінің күрделілігін қолдану арқылы анықталады.
Картаның масштабы неғұрлым үлкен болса, берілген аумақты бейнелеу кезінде онда соғұрлым көп нысандар және егжей-тегжейлі көрсетіледі. Карта масштабының кішіреюімен ондағы әртүрлі нысандардың кескінінің ақпараттық сыйымдылығы төмендейді.
Жергілікті заттардың шартты белгілері үш негізгі топқа бөлінеді:
∙ ауқымды;
∙ масштабтан тыс;
∙ түсіндірме.
Масштабты (немесе контурлы) шартты белгілер карта масштабында көрсетілген нысандарды, яғни өлшемдерін (ұзындығы, ені, ауданы) карта арқылы өлшеуге болатын нысандарды білдіреді.
Әрбір осындай белгі контурдан тұрады, яғни. бейнеленген объектінің жоспарлы сұлбасы және оны фондық бояу, түрлі-түсті штрихтау немесе объектінің түрін және түрін көрсететін сызбасы бойынша бірдей белгішелер (естелік белгілер) торы түрінде толтыратын түсіндірме жазба. Нысандардың контурлары, егер олар өздерінің шартты белгілерімен белгіленетін басқа рельеф сызықтарымен (арықтар, жағалау сызықтары, жолдар және т.б.) сәйкес келмесе, нүктелі сызықтармен карталарда көрсетіледі.
Масштабтан тыс (нүктелік) шартты белгілер карта масштабында көрсетілмеген шағын өлшемді нысандарды (құдықтар, жеке үйлер, мұнаралар, ескерткіштер және т.б.) бейнелейді, мұндай белгінің фигуралық сызбасы объектінің жердегі нақты орнын көрсететін негізгі нүктені қамтиды және оның қандай нысан екенін көрсетеді. .
Масштабтан тыс шартты белгілерді негізгі нүктенің орналасуына қарай 4 топқа бөлуге болады:
∙ симметрия центрі бар белгілер, (шеңбер, шаршы, тіктөртбұрыш, жұлдызша және т.б.); негізгі нүкте симметрия центрімен сәйкес келеді;
∙ негізі кең, негізгі нүктесі табанның ортасында орналасқан белгілер;
∙ негізі тік бұрыш түрінде болатын белгілер; негізгі нүкте - ойықтың жоғарғы жағында;
∙ бірнеше фигуралардың тіркесімін білдіретін белгілер; негізгі нүкте - төменгі фигураның симметриясының ортасында.
Фигураның геометриялық орталығы
1.1–Сурет – геодезиялық желінің пункттері; 2 – жергілікті жерлерде орталықтармен бекітілген маркшейдерлік желінің пункттері; 3 – астрономиялық пункттер; 4 – шіркеулер; 5 – құбырлары жоқ зауыттар, фабрикалар мен диірмендер; 6 – электр станциялары; 7 – су диірмендері мен ағаш кесетін зауыттар; 8 – жанармай және газ қоймалары; 9 – жұмыс істеп тұрған шахталар мен жарнамалар; 10 - мұнарасыз мұнай және газ ұңғымалары. | [pic 1] |
Белгі негізінің ортасы
2.1-сурет - зауыттық және зауыттық құбырлар; 2 – үйінділер; 3 – телеграф және радиотелеграф кеңселері мен бөлімшелері, телефон станциялары; 4 – метеорологиялық станциялар; 5 – семафорлар мен бағдаршамдар; 6 – ескерткіштер, ескерткіштер, жаппай қабірлер, экскурсиялар және биіктігі 1 м–ден асатын тас бағаналар; 7 – будда монастырлары; 8 - бөлек жатқан тастар. | [pic 2] |
Белгінің түбіндегі тік бұрыштың төбесі
3.1–Сурет – жел қозғалтқыштары; 2 – жанармай құю станциялары мен жанармай құю станциялары4 3 - жел диірмендері; 4 – өзен сигнализациясының тұрақты белгілері; 5 – жеке тұрған жапырақты ағаштар; 6 - жеке қылқан жапырақты ағаштар | [pic 3] |
Төменгі фигураның геометриялық орталығы
...