Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік кадастры

1-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЕРЕКШЕ ҚОРҒАЛАТЫН ТАБИҒИ АКМАҚТАРЫНДАҒЫ КАДАСТРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

1.1. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік кадастры

Табиғи экожүйелерді қалпына келтірудің және қорғаудың тиімді әдістерінің бірі - ерекше құнды қорғалатын табиғи аумақтардың ғылыми негізделген жүйесін құру. Ол табиғи және ерекше ландшафттарды, өсетін жерлерді және экономикалық құнды, сирек кездесетін және құрып кету қаупі бар флора мен фаунаның түрлерін, сондай-ақ, сақталған жергілікті өсімдіктер қауымдастығы бар учаскелерді қамтиды. Жалпы ландшафттарға немесе олардың жекелеген компоненттеріне жағымсыз әсерлерді болдырмау немесе азайту үшін, олардың ішіндегі адам әрекетін толық немесе ішінара тоқтататын ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың бөлінуі маңызды емес. ЕҚТА желісін дамыту табиғи кешендердің тозуын тоқтатудың және табиғи әлемді өзінің әртүрлілігінде сақтаудың тиімді әдісі болып көрінеді.

Қазіргі уақытта ЕҚТА-ға үлкен қызығушылық бар, бірақ олар туралы ақпарат қатты шашыраңқы, көбінесе қол жетімді емес және баспа, электронды басылымдарда жеткіліксіз бейнеленген.

ЕҚТА туралы бар ақпаратты біріктіру және жүйелі түрде тарату, экожүйелер туралы мәліметтерді жинақтау, биоалуантүрлілікті және оның кеңістік-уақытша динамикасын сипаттау ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың кадастрын құрудағы маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Компьютерлендіру дәуіріндегі кадастрдың электронды нұсқасын құру және жүргізу қазіргі ақпараттық технологияларды қолданусыз, оның ішінде геоақпараттық технологиялар (ГАЖ) және Жерді қашықтықтан зондтау (ДЗЗ) мәліметтерін қолдана отырып ЕҚТА туралы мәліметтер базасын құрусыз жүзеге асырыла алмайды.

Қазақстан Республикасында «Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы» 2006 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік кадастрын жүргізу тәртібін айқындайтын ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік кадастрын жүргізу ережелері әзірленді. Қазақстанда ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік кадастры құрылуы керек. Кадастр - ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды басқару және республика аймақтарының экологиялық қауіпсіз дамуын қамтамасыз ету үшін қажетті жүйеленген мәліметтердің мемлекеттік коды. ЕҚТА мемлекеттік кадастрын жүргізу ережелеріне сәйкес:

Мемлекеттiк кадастр Қазақстан Республикасындағы ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың (ЕҚТА) құқықтық мәртебесi, олардың орналасқан жерi, көлемi мен шекарасы, географиялық координаталары, мемлекеттiк табиғи-қорық қоры объектiлерiнiң сандық және сапалық сипаттамалары, экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени, рекреациялық құндылығы, күзет режимiнiң түрлері, мақсатты пайдаланылуы мен рұқсат етiлген қызмет түрлерi туралы мәлiметтер жүйесiн қамтиды.

Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік кадастрының деректері экологиялық желіні қалыптастырудың негізі болып табылады және биологиялық әртүрлілікті және бірегей табиғи ландшафттарды сақтауды ескере отырып, жерлерді ұтымды пайдалануды және аймақтарға өндірістік күштерді орналастыруды жоспарлау кезінде қолданылады.

Мемлекеттiк кадастрды жүргiзу тәртiбi келеcі: Мемлекеттiк кадастр республикалық кадастрлық кiтап пен ЕҚТА-ның кадастр iстерiн қамтиды. Кадастр iсi әрбiр ЕҚТА-ға жеке ресiмделедi және мыналарды қамтиды:

1) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе облыстық (республикалық маңызы бар қала, астана) атқарушы органдардың ЕҚТА құру туралы шешiмi;

2) "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 25-бабына сәйкес ресiмделген ЕҚТА паспорты;

3) ЕҚТА-ны құрудың немесе кеңейтудiң табиғи-ғылыми және техника-экономикалық негiздемесiн;

4) ЕҚТА-ны құрудың немесе кеңейтудiң табиғи-ғылыми және техника-экономикалық негiздемесiне