Байланыс желiлерiндегi акпараттык кауiпсiздiктi ныfайту yшiн хилл шифрлау әдісін зерттеу

БАЙЛАНЫС ЖЕЛІЛЕРІНДЕГІ АҚПАРАТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІКТІ НЫҒАЙТУ ҮШІН ХИЛЛ ШИФРЛАУ ӘДІСІН ЗЕРТТЕУ

ҚР ҰҚК Академиясы, 401-Б тобының курсанттары

Шалгынбаев А.А. және Жұбаныш Р.М.

        "Біз қазір білімді - техникалық жолға қоюымыз керек.

Жас қазақтар техниктер болуы керек.

Бұл менің терең сенімім"

Қ-Ж. К. Тоқаев

Аннотация: Бұл баяндамада біз компьютерлік қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында криптография бөліміндегі Хилл әдісінің қолданылуын және оның қызметін зерттедік. Компьютерлік криптографияның негізгі мақсаты деректердің ұрланбауын қамтамасыз ету. Біз осы криптографиялық алгоритмдердің бірі - Хилл шифрын қарастырамыз. Бұл алгоритм симметриялы криптография алгоритмдерінің бірі болып табылады. Бұл әдіс ашық желі арқылы берілетін деректерді қорғау үшін өте тиімді. Біз 3x3 матрицасын қолдана отырып Хилл әдісімен шифрлау жүргіздік. Біздің бұл Хилл әдісін алудағы  басты мақсатымыз криптография жүйесін жас буынға үйрете отырып, қызығушылығын арттыру. Осы арқылы біз әлеуметтік желі қолданушыларының жеке деректерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге көмектесеміз.

Кілт сөздер: Хилл шифры, криптожүйе, шифрлау, алгоритм, криптография.

Зерттеу мақсаты: Біздің бұл мақаладағы ең басты зерттеу мақсатымыз қа зіргі қоғамдағы жастардың әлеуметтік желідегі өмірін қамтамасыз ету болып табылады. Жастардың басты проблемаларын қарастырсақ, көптеген жас өспірім өзінің әлеуметтік желідегі парақшаларын хакерлердің бұзуына жол беруде. Соның алдын алу үшін біз Хилл шифрын қолдана отырып, әлеуметтік желідегі өмірін қауіпсіздікте сақтауға көмектесеміз.

1. КІРІСПЕ

Бүгінгі таңда әр адамның үлкен ақпараттық базасы бар, электронды құрылғылармен және құпия электрондық пошталармен манипуляциялар жасайды, интернетте сатып алулар жасайды және несие карталарын пайдаланады.

"Криптография бізге ауа сияқты қажет!", математика, криптография және криптоанализ әлеміне енуді шешкендер үшін "Хилл Криптожүйесі" тақырыбындағы келесі мақала ұсынылады. Мүмкіндігінше пайдалы материалдарды ұсынуға және қажет болған жағдайда қарауға және жадыңызды жаңартуға болатын кейбір ұғымдар мен ережелерге сілтемелер беруге тырыстық.

Ақпараттық технологияларға толы қазіргі әлемде, біз өз деректерімізді интернет-сервистерге сақтап, оларға сенеміз. Бұл деректерге тек белгілі бір адамдар тобы қол жеткізе алады деп болжауға болады. Бұл үшін шифрлау бар. Шифрлау - бұл ақпаратты кодтау, сынақ хабарламалары, банктік деректемелер және т.б. сияқты деректердің құпиялылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қолданылатын процесс. Шифрлау процедурасы әдетте белгілі бір алгоритм мен кілтті қолдануды қамтиды. Алгоритм - хабарламаны құпияландырудың белгілі бір әдісі. Кілт - құпияландыру процедурасын нақтылау.

1. НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Ақпаратты сақтау және беру маңызды рөл атқаратын және жоғалуы үлкен зиян келтіруі мүмкін екені бәрімізге мәлім. Қазіргі әлемде басты проблемалардың бірі - құпия ақпараттың сенімді қорғаудағы мазмұны. Бұл мәселені шешу үшін криптология сияқты ғылым ойлап табылды. Криптология - бұл өз кезегінде екі бөлімге бөлінетін ғылым: криптография және криптоанализ. Криптография - бұл шифрлау арқылы деректерді қорғау туралы ғылым, ал криптоанализ - бұл кілтсіз құпия ақпаратты алу туралы ғылым.

Қазіргі криптография математикадан тамыр алды. Біз бір қарапайым классикалық шифрдың мысалын талдаймыз, ол қазірдің өзінде ескірген, бірақ математиканың криптографиямен тығыз байланысын айқын және түсінікті деңгейде көрсетеді. Бұл - Хилл шифры. Бұл қарапайым модуль бойынша шегерім сыныптары өрісіндегі сызықтық матрицалық теңдеулерді шешуге негізделген симметриялық шифрлау алгоритмі. Бұл күрделі сөздердің артында қарапайым сандық алгоритмистика тұр. Хилл шифрын Американдық математик Лестер Хилл 1929 жылы ойлап тапқан. Бұл іс жүзінде (қиын болса да) бір уақытта үш таңбадан артық жұмыс істеуге мүмкіндік берген алғашқы шифр болды. Хилл шифры криптографияда іс жүзінде қолданыла алмады, өйткені бұзылуға әлсіз тұрақтылық және үлкен өлшемді тікелей және кері матрицаларды құру алгоритмдерін сипаттаудың болмауы [1].