Тәуелсiз мемлекеттер достастыfындаfы мемлекетаралык стандарттау

ТӘУЕЛСІЗ МЕМЛЕКЕТТЕР ДОСТАСТЫҒЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТАРАЛЫҚ СТАНДАРТТАУ

Мемлекетаралық стандарттау жүйесі (МСЖ)

ТМД аясындағы мемлекетаралық стандарттаудың бастамасы 1992 жылы наурызда ТМД елдерінің үкімет басшылары қол қойған «Стандарттау, метрология және сертификаттау саласындағы келісілген саясат жүргізу туралы келісім» болып табылады.

Келісімнің арқасында КСРО-да жұмыс істеп тұрған нормативтік құжаттар қорлары сақталған (шамамен 25 мың мемлекеттік және 40 мың салалық стандарттар, 35 техникалық-экономикалық ақпарат жіктеуіштері). Бұрынғы КСРО-ның (ГОСТ) мемлекеттік стандарттарын қолданыстағы мемлекетаралық стандарттар ретінде тану және жаңадан енгізілетін мемлекетаралық стандарттарда "ГОСТ" аббревиатурасын сақтау туралы келісімдерге қол жеткізілді.

        Стандарттау, метрология және сертификаттау саласында келісілген саясатты әзірлеу және осы салаларда қызметтің негізгі бағыттарын айқындау үшін Стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі Мемлекетаралық Кеңес құрылды, оған ТМД-ның 12 мемлекетінің стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі ұлттық органдарының басшылары кірді. Оның негізгі функциялары:

          1) Стандарттау, метрология, сертификаттау және аккредиттеу саласындағы қызметтің басым бағыттарын әзірлеу;

         Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйымның кеңесі (ИСО) 1995 жылы МГС-ты "Стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі Еуразиялық кеңес" атауын, сондай-ақ оның эмблемасын тіркей отырып, Еуразиялық аймақтың стандарттау жөніндегі аймақтық ұйымы деп таныды.

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖӘНЕ АЙМАҚТЫҚ СТАНДАРТТАУ

        Стандарттау саласындағы әр түрлі елдердің тікелей ынтымақтастығының басталуы 1921 жылдан басталады, сол кезде стандарттау бойынша жеті ұлттық комитеттің бірінші конференциясы өтті. Бұл конференция ұйымдастырушылық қағидаттарды әзірледі, соның негізінде 1926 жылы Халықаралық стандарттау қауымдастықтарының федерациясы (ИСА) құрылды, оған 20 ұлттық стандарттау ұйымдары кірді.

        Ұлттық стандарттау органдарының дүниежүзілік федерациясы болып табылатын Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым 1947 жылы БҰҰ-ның шешімімен стандарттау жөніндегі 25 ұлттық ұйыммен Лондонда құрылды.        

        Оның атауын таңдағанда, гректің isos  - «тең» сөзінің туындысын пайдалану туралы шешім қабылданды. Сондықтан әлемнің барлық тілдерінде стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым ISO (ИСО) қысқаша атауына ие.

        Бұл үкіметтік емес ұйымның қызметі Халықаралық электротехникалық комиссияның (ХЭК) құзырына кіретін электротехника мен электроникадан басқа барлық салаларда стандарттауды қамтиды. Стандарттаудан басқа, ИСО сертификаттау мәселелерімен де айналысады.

ИСО-ның негізгі міндеті халықаралық тауарлар мен қызметтер алмасу процестерінде  көмек көрсетуді қамтамасыз ету және зияткерлік меншік, ғылыми-техникалық, технологиялық және экономикалық қызмет саласындағы ынтымақтастықты дамыту мақсатында бүкіл әлем бойынша стандарттауды және онымен байланысты қызметті дамытуды ынталандыру болып табылады.

ИСО жұмысына әлемнің 146 елі өздерінің стандарттау жөніндегі ұлттық ұйымдарымен қатысады, оның ішінде 94 мемлекет  ИСО мүшелері, 37  мемлекет  корреспондент мүшелер және 15 - қол қойған мүшелер (2003 жылғы деректер бойынша) болып табылады. ИСО мүшелері кез-келген ИСО техникалық комитетінің жұмысына қатысуға, стандарттар жобаларына дауыс беруге, ИСО кеңесіне сайлануға және Бас ассамблеяның отырыстарына қатысуға құқылы.  Корреспондент мүшелері ИСО-да белсенді жұмыс жүргізбейді, бірақ әзірленіп жатқан стандарттар туралы ақпарат алуға құқылы. Қол қойылған ИСО мүшелері жарналарды төлейді және халықаралық стандарттауды білу мүмкіндігіне ие болады. Дамушы елдер үшін «қол қойылған мүшелер» категориясы енгізілді.