Сальмонеллез ауруын зерттеу

Кіріспе

        Тақырыптың өзектілігі. Сальмонеллездер (Salmonellosis) - бактериялық аурулар тобы, негізінен ауылшаруашылық және кәсіптік жануарлардың жас жануарлары, олар жедел қызба, септицемия, токсикоз және ішектің зақымдануымен, ал созылмалы - өкпенің қабынуымен сипатталады. Ересек жануарларда (сиырлар, биелер, қойлар) ауру түсік жасатумен, ал адамдарда тамақ түрінде көрінеді токсикоинфекция.

Сальмонеллез сальмонелла тұқымдасына жататын паратифозды бактериялардан туындайды. Қазіргі уақытта сальмонеллалардың 1500-ден астам сорттары бар.

        Бұзау сальмонеллезінің қоздырғыштары-S. dublin, қойлар - S. abortus ovis, S. typhimurium, шошқалар - S. cholerae, жылқылар - S. abortus equi, құстар-S. pullorum және S. galinarrum.

        Ауылшаруашылық жануарлары мен құстардың барлық түрлері сальмонеллезге сезімтал. Ауру негізінен жас жануарларға әсер етеді; ересек жануарларда сальмонеллез көбінесе айқын клиникалық белгілерсіз жүреді.

Инфекция көзі ересек жануарлар-сальмонелла тасымалдаушылары, сондай-ақ ауру және сальмонеллезбен ауыратын жас жануарлар. Инфекция асқазан-ішек жолдары арқылы жүреді.

        Жануарларда қайталама сальмонеллездер жиі кездеседі, олар бастапқы ауруға (шошқа обасы, пастереллез және т.б.) қабаттасып, оны қиындатады. Бұл жағдайда сальмонеллезге тән клиникалық белгілер нашар көрінеді немесе жоқ, ал аутопсияда патологиялық өзгерістер негізінен сальмонеллалар (өкпе, ішек, бауыр) локализацияланған органдарда кездеседі.

        Құс шаруашылығы-халықтың ет пен жұмыртқаға деген қажеттілігін қанағаттандыруға арналған мал шаруашылығының маңызды саласы. Алайда, 90-шы жылдардың басынан бастап құстарды ұстау және азықтандыру технологиясының, құс өнімдерін өсіру мен алудың ағынды жүйесінің бұзылуына, жұқпалы аурулардың кең таралуына байланысты өнеркәсіптік құс шаруашылығының күрт төмендеуі байқалды. Осы жылдар ішінде әлемнің көптеген экономикалық дамыған елдерінде адамдардың, жануарлардың және құстардың сальмонеллезі маңызды әлеуметтік-экономикалық проблемаға айналды. Сонымен, адамның тағамдық токсикоинфекцияларының ішінде сальмонеллез (80%) үлкен маңызға ие, ал бұл инфекциядан туындаған экономикалық залал АҚШ - та-жылына 4 миллиард долларға дейін (12, 48 65), Канадада-0,85 миллиард (224), Швецияда - 0,2 миллион ағылшын фунты (233), Англияда - 16,2 миллион фунт стерлинг (200), бұрынғы КСРО — да - тек денсаулық сақтаудың жылдық шығындары-34 миллион рубльден асады (51,76).

        Сальмонеллездің проблемалық сипаты оған ДДҰ-ның арнайы отырыстары (236, 261) және 1969 жылы 19 мамырда өткен ДДҰ бас ассамблеясының 42 пленарлық отырысы арналғандығынан айқын көрінеді. ДДСҰ сарапшылар комитетінің қорытындысы бойынша (1991) зооноз ретінде сальмонеллез эпизоотологияның күрделілігі, эпидемиологиясы және күрестің қиындығы бойынша теңдесі жоқ , бұл полиэтиологиялылығымен, кең бактерия тасымалдауымен, жануарлардан алынатын өнімдер мен сыртқы орта объектілерінің қоздырғыштарының ластануымен түсіндіріледі.

        Сол себепті құстардың сальмонеллез ауруы өзекті болып қала бермек. Курстық жұмыста құстардың сальмонеллез ауруына толықтай сипаттама беремін.

        Курстық жұмыстың мақсаты: түрлі әдебиет көздерін пайдаланып, мәліметтерді жүйелеп, құстардың сальмонеллез ауруын зерттеу.

        Курстық жұмыстың міндеттері:

• Құстардың сальмонеллез ауруын сипаттау;
• Аурудың қоздырушысын анықтау;
•  Аурудың клиникалық белгілері зерттеу;
• Аурудың патологиялық -анатомиялық белгілері анықтау;
• Аурудың эпизоотологиясын сипаттау;
• Аурудың емін анықтау;
• Иммунитеті және диагнозын үйрену;
• Профилактика және күрес шараларын зерттеу;
• Ветеринарлық-санитарлық бағасын анықтау.

I. Әдебиетке шолу

        Сальмонеллез-негізінен үй жануарларының зооноздық ауруларының үлкен тобы, жас жануарларда жедел қызба, септицемия, токсикоз және диарея, ал субакуталық және созылмалы түрде өтсе - пневмония және артрит; ересек малдарда - түсік тастау; адамдарда - тамақтан улану түрінде токсикоинфекциямен сипатталады [1].