Жіті панкреатит

Оңтүстік Қазақстан Медицина Академиясы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: «Жіті панкреатит»

Орындаған: Назарова Н.Қ.

Тобы: ІЖТДҚ-16-24

 Жетекші: Рысбеков Т.Т.

Шымкент қ. 2025

МАЗМҰНЫ

Кіріспе        3

I.        Жіті панкреатиттің пайда болу себептері мен даму ерекшеліктері        4

II. Жіті панкреатитті заманауи емдеу тәсілдері        5

Қорытынды        6

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі        7

Кіріспе

Жіті панкреатит - ұйқы безінің өздігінен белсенділенген ферменттерінің әсерінен дамитын ауыр қабыну-деструктивті процесс болып табылады. Бұл аурудың ерекшелігі - қысқа уақыт ішінде ағзаның көптеген жүйелеріне әсер етіп, ауыр интоксикация мен полиоргандық жеткіліксіздікке алып келуі мүмкіндігі. Қазіргі таңда жіті панкреатит гастроэнтерология саласындағы ең өзекті мәселелердің бірі болып отыр.

Жіті панкреатиттің таралуы әлем бойынша жоғары деңгейде сақталуда. Әсіресе урбанизация, дұрыс тамақтанбау, алкогольді ішімдіктерді шамадан тыс қолдану, өт-тас ауруының жиілігінің артуы бұл патологияның көбеюіне ықпал етуде. Қазақстанда да аурушаңдық деңгейінің өсуі байқалады, сондықтан оның алдын алу мен емдеу мәселелері мемлекеттік деңгейде қарастырылып келеді.

Бұл аурудың клиникалық ағымы әртүрлі: жеңіл формаларында тек қабыну процесімен шектелсе, ауыр түрлерінде ұйқы безінің некрозы, абсцесс, перитонит секілді асқынулар дамиды. Осындай жағдайлардың алдын алу үшін ерте кезеңде диагноз қою және уақтылы ем жүргізу шешуші рөл атқарады.

Қазіргі заманғы диагностика әдістері - ультрадыбыстық зерттеу, компьютерлік томография, зертханалық көрсеткіштер – ауруды ерте анықтауға мүмкіндік береді. Дегенмен, емдеу шараларының тиімділігі көбіне науқастың жағдайының ауырлығына, медициналық көмектің сапасына және дәрігерлердің клиникалық хаттамаларды қатаң ұстануына байланысты.

Қазақстан Республикасының клиникалық протоколдарына сәйкес, жіті панкреатитті емдеудің негізгі бағыттары - инфузиялық терапия, ауырсынуды басу, ферменттік белсенділікті төмендету, инфекциялық асқынулардың алдын алу және қажет болған жағдайда хирургиялық араласу. Протоколдардың болуы дәрігерлерге бірізділік беріп, медициналық көмектің сапасын арттыруға жағдай жасайды.

Жіті панкреатиттің өзектілігі оның жиі кездесетіндігімен, асқыну қаупінің жоғары болуымен және өлім-жітім деңгейімен түсіндіріледі. Сондықтан бұл ауруды зерттеу, дұрыс диагностикалау, дер кезінде тиімді ем жүргізу медицинаның маңызды міндеттерінің бірі болып қала бермек.

1. Жіті панкреатиттің пайда болу себептері мен даму ерекшеліктері

Жіті панкреатит - ұйқыбездің ферменттік жүйелерінің мерзімінен бұрын белсенуі нәтижесінде пайда болатын, қабыну-деструктивті сипаттағы ауру. Бұл патология асқазан-ішек жолдарының ішінде ең ауырларының қатарына кіреді және өлім-жітім деңгейі жоғары аурулардың бірі болып саналады. Оның негізінде ферменттердің аутокаталитикалық әсерінен ұйқыбез тіндерінің зақымдануы, майлы және геморрагиялық некроз ошақтарының түзілуі жатыр. Қабыну процесі әрі қарай перитонеальды қуысқа, тіпті жүйелік қан айналымына тарап, сепсис пен полиоргандық жеткіліксіздікке әкелуі мүмкін [1].

Этиологиялық факторлары көпфакторлы сипатта болады. Негізгі себептер - өт тас ауруы және созылмалы алкоголизм. Өт тас ауруында өттің ұйқыбез өзектеріне түсуі панкреатикалық ферменттердің белсенуін тудырады, нәтижесінде трипсиноген трипсинге айналады. Ал этанол ұйқыбез сөлінің реологиялық қасиеттерін өзгертеді, тұтқырлығын арттырады және ферменттердің өзекшелер ішінде белсенуіне жағдай жасайды. Бұған қосымша факторлар ретінде гиперлипидемия, гиперкальциемия, майлы тағамды шамадан тыс қолдану, кейбір дәрілік заттар (тиазидті диуретиктер, тетрациклиндер, азатиоприн, глюкокортикоидтар), іш қуысы жарақаттары мен хирургиялық араласуларды атауға болады [2].