Денсаулық және медицина

Денсаулық және медицина

Кіріспе

Денсаулық — адамның ең басты өмірлік құндылығы, қоғамның әлеуметтік және экономикалық дамуының негізі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) анықтамасы бойынша, денсаулық — бұл тек ауру мен әлсіздіктің болмауы ғана емес, адамның физикалық, психикалық және әлеуметтік тұрғыдан толық саулығының күйі. Медицина мен қоғамның өзара байланысы адамзат өркениетінің барлық кезеңінде ерекше рөл атқарып келеді. Қазіргі таңда денсаулық мәселесі тек биологиялық емес, сонымен қатар әлеуметтік, экономикалық және мәдени факторлармен де тығыз байланысты.

1. Денсаулық пен аурудың әлеуметтік себептері

Аурудың пайда болуы тек ағзаның биологиялық әлсіздігімен емес, сонымен қатар әлеуметтік өмір жағдайларымен де түсіндіріледі. Әлеуметтік факторлар адамның өмір сүру ортасына, еңбек жағдайына, табыс деңгейіне, білім дәрежесіне және өмір салтына тікелей әсер етеді.

1.1 Макродеңгейдегі факторлар

Макродеңгей — бұл қоғамның жалпы құрылымын сипаттайтын факторлар. Оларға мыналар жатады:
- Экономикалық жағдай – халықтың тұрмыс деңгейі, табысы мен кедейшілік дәрежесі.
- Экологиялық ахуал – ауа мен судың ластануы, радиациялық әсер, өндірістік қалдықтар.
- Әлеуметтік теңсіздік – әлеуметтік топтар арасындағы айырмашылық, медициналық қызметке қолжетімділіктің шектеулілігі.
- Мемлекеттік саясат – денсаулық сақтау жүйесінің ұйымдастырылуы, вакциналау бағдарламалары мен профилактикалық шаралардың тиімділігі.

1.2 Микродеңгейдегі факторлар

Микродеңгей жеке тұлға мен оның тікелей ортасын қамтиды:
- Өмір салты – дұрыс тамақтану, дене белсенділігі, зиянды әдеттер (темекі, алкоголь, есірткі).
- Отбасы жағдайы – эмоционалдық тұрақтылық, тұрмыстық жағдай, қолдау көрсету деңгейі.
- Мәдени және діни көзқарастар – кей жағдайларда дәстүрлі сенімдер медициналық көмекті кешіктіруге әсер етеді.
- Психологиялық факторлар – стресс, уайым, жалғыздық, өмірлік мотивацияның төмендігі.

2. Жұқпалы аурулардың тарихы және әлеуметтік оқшаулау

Жұқпалы аурулар адамзат тарихында миллиондаған адамның өмірін қиған ең ауыр әлеуметтік-биологиялық құбылыстардың бірі болды. Олар қоғамның дамуына, халық санына және мәдениетіне айтарлықтай әсер етті.