"Биология" пәнін оқу кезінде биология мұғалімнің ақпараттық-коммуникативтік құзыреттілігін калыптастыру

ӘӨЖ: 372.8

"БИОЛОГИЯ" ПӘНІН ОҚУ КЕЗІНДЕ БИОЛОГИЯ МҰҒАЛІМІНІҢ АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАТИВТІК ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Аннотация. Ақпараттық қоғамның қарқынды дамуы кәсіби міндеттерді шеше алатын шығармашылық мамандарды даярлауда білім беру жүйесінде ақпараттық - коммуникациялық технологияларды интеграциялауды тал ап етеді. Сондай-ақ, Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңының негізгі міндеттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу және тиімді пайдалану.Ақпараттық технология негізінде жүзеге асырылатын кең ауқымды мүмкіндіктерді тиімді пайдалану жоғары мектеп оқушыларының АКТ құзыреттілігін қалыптастырумен тығыз байланысты. Ақпараттық технологиялар білім беру саласында сұранысқа ие автоматтандыру құралы, зерттеу пәні, оқыту әдісі және коммуникация құралдары ретінде қарастырылады. Жоғары білікті маман дайындаудың қажетті шарты – ақпараттық мәдениет деңгейінде ақпараттық технологияларды сенімді білу, оның ішінде ақпаратқа қажеттілікті қалыптастыру, оны іздеу, бағалау және тиімді пайдалану қабілеті. Заман талабына сай болашақ маманның кәсіби іс-әрекетінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды сауатты пайдалана білу дағдыларын қалыптастыру мұғалімнің білімі мен іскерлігіне, педагогикалық іс-әрекетіне, кәсіби шеберлігіне байланысты. Мақалада биология пәні мұғалімдерін дайындауда АК-құзыреттілік қалыптастырудың мүмкіндіктері мен әдістері қарастырылған.

Abstract. The rapid development of the information society requires the integration of information and communication technologies in the education system in the training of creative specialists capable of solving professional tasks.Also, one of the main tasks of the Law of the Republic of Kazakhstan on Education is the introduction and effective use of new learning technologies, including information and communication technologies.The effective use of a wide range of opportunities realized on the basis of information technologies is closely related to the formation of ICT competence of Higher School students. Information technologies are considered as automation tools, the subject of research, the method of teaching and the means of communication in demand in the field of education. A prerequisite for the training of a highly qualified specialist is a confident knowledge of information technologies at the level of information culture, including the ability to form the need for information, its search, evaluation and effective use. The formation of skills of competent application of information and communication technologies in the professional activity of a future specialist in accordance with the requirements of the time depends on the knowledge and skills, pedagogical activity of the teacher, his professional skills. The article discusses the possibilities and methods of formation of IR competence in the training of biology teachers.

Түйінді сөздер: ақпараттық-коммуникативтік құзыреттілік, биологиялық білім беру ресурстары.

Keywords: information and communication competence, biological educational resources

Жоғары оқу орындарында оқытушының біліктілігін арттыру – ұзақ процесс, оның мақсаты – заманауи білім беру технологияларын меңгере алатын, табысты, бәсекеге қабілетті жоғары білікті маманды қалыптастыру.

Мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі – оның педагогикалық іс-әрекетін, педагогикалық қарым-қатынасын және белгілі бір құндылықтарды, мұраттарды және педагогикалық сананы тасымалдаушы ретіндегі педагог тұлғасын қалыптастыруды анықтайтын білім, білік және дағдылардың қажетті көлеміне ие болуы [4] .

Мұғалімнің кәсіби құзыреттілігінің негізгі компоненттеріне мыналар жатады: әдістемелік, психологиялық-педагогикалық, коммуникативтік, зерттеушілік, презентация, акмеологиялық және АКТ құзыреттіліктері. Педагогикада қолданылып жүрген елуден астам технологияның ішінде 21 ғасырдың негізгі технологиясы ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану болып табылады. АКТ адам өмірінің барлық салаларына, әсіресе білім беруді қамтитын ақпараттық қызметке әсерін тигізеді. АКТ ақпараттық процестерді автоматтандыруға мүмкіндік береді: ұзақ мерзімді және ықшам сақтау, жылдам іздеу, жылдам өңдеу, жаңасын шығару, кез келген қашықтыққа жіберу және мультимедиялық ақпаратты қажетті пішінде ұсыну: мәтіндік, кестелік, графикалық, анимациялық, дыбыстық және бейне ақпарат [1]. Мұғалімнің АКТ құзыреттілігі нақты оқу іс-әрекетінде техникалық білім мен дағдыларды мақсатты, тиімді қолдану деп түсініледі. АКТ-ны пайдалану білім берудің басым бағыттарының бірі болып табылады, білім беру жүйесін ақпараттандыру мұғалімге және оның кәсіби құзыреттілігіне жаңа талаптар қояды. Мұғалімнің коммуникативті құзыреттілігі әртүрлі форматтағы: ауызша, жазбаша, пікірталас, көрнекі, компьютерлік, электронды коммуникацияларды құра білуді білдіреді. Мұғалім компьютерді және заманауи мультимедиялық құрал-жабдықтарды пайдаланып қана қоймай, оқу ресурстарын жасап, оларды педагогикалық іс-әрекетінде кеңінен пайдалана білуі керек [2, 3].