Ойлаудың тарихи түрлері

ҒҰМАРБЕК ДАУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА

ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТI

ЖЫЛУ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАСҚАРУ ЖҮЙЕЛЕРІ ИНСТИТУТЫ

[pic 1]

ПӘННІҢ АТЫ: ФИЛОСОФИЯ

                                       СЕМЕСТРЛІК ЖҰМЫС

Тақырыбы: Ойлаудың тарихи түрлері

                                                                   Орындаған: Амангелдиев   Ерген

 Тобы: ЭАЭМк 21-3

 Қабылдаған: Джаркинбаев    

                        Ельзат

Алматы 2021 ж.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе. Ойлау түрелері......................................................................3

Адамның ойлау түрлері......................................................................4

Ойлаудың қос классификасы..............................................................8

Қортынды..........................................................................................13

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі...................................................14

Кіріспе

Жалпы философиялык ережелер негізінде, психология оларға туспеуі керек, әйтпесе ол тәуелсiз ғылым мәртебесiне ие болмайды. Орыс психологиясының даму тарихы жалпы әдіснамалық принциптерден белгiлi бiр ғылымды құруға, оның тәуелсіз пәнін бөлуге көшу өте күрделі және оның толық аяқталуынан алыс міндет екенін көрсетеді. Психология оқулықтарының алғашқы бөлімдерін қарап, дәл солай екеніне көз жеткізу оңай. Психология пәні психикалық құбылыстарды (әрдайым толык емес) тiзiмдеу арқылы немесе психиканың философиялық сипаттамасын белгілі бір ғылымның тақырыбын ашудың құралы ретінде келтіру арқылы сипатталады. Бiрiншi және екiншi жағдайда да психологиялық мiндеттер мен зерттеу салаларын ерекшелейтін өлшем жоқ. "Бiзге накты критерий кажет, - дейді белгілі кеңес психологы П.Я. Халперин, - мұны нақты ажырату үшін... психолог зерттей алады және зерттеуі керек, ал басқа ғылымдардың нені басқаруы керек, психолог қандай міндеттерді шешуге арналған және олар тек психОЛОГИЯЛЫҚ болып көрінеді, бірақ іс жүзінде олар емес, психолог оларды шеше алмайды және шешпеуі керек". Ол ПСИХОЛОГИЯ Пәні туралы мәселе "бiздiң ғылымның ең өзекті, практикалық және өзекті мәселесі екенін атап өтті. Бүгінгі таңда бұл ереже өзекті болып қала береді, дегенмен психологтардың көпшілігі жеке зерттеулермен айналысады. Ойлау ПСИХОЛОГИЯсының пәні екі бағыттың қиылысында орналасқан: психологияЛЫҚ зерттеудің құзыретіне не жатады және ойлауды кешенді зерттеу тақырыбы кандай. Ойлау психологиясы тақырыбын бөлудің қиындығы да осыған байланысты: ойлау басқа психикалық құбылыстардан айқын шекарамен бөлінбейді, оны зерттеуге ПСИХОЛОГИЯЛық көзқарас басқа ғылымдардың тәсiлдерiмен тығыз байланысты. Алдымен, психологтар "ойлауды зерттеген кезде немен айналысатынын қарастырайық. Бұл шындық гетерогенді, ойлаудың әртүрлі түрлері бар. Осы түрлердің сипаттамасы арқылы ойлау ПСИХОЛОГИЯСЫның бастапқы сипаттамасын беруге болады. Содан кейін біз әртүрлі ғылымдарда жүзеге асырылатын ойлау тәсілдеріндегі айырмашылықтарды анықтауға тырысамыз. Соңында, біз оны жан-жақты зерттеуден айырмашылығы, ойлау психологиясы пәнінің анықтамалары туралы мәселені қарастырамыз. Психология ғылымы өзінің тарихи дамуы барысында философиядан бірте - бірте алшақтай түсті, сондықтан психологтардың назарына, ең алдымен, алғашында философтардың назарында болған Ойлаудың түрлері түсті. Бұл теориялық, пайымдап ойлау. Ірі философтардың бірі Р. Декарт "Мен ойланамын, яғни мен тіршілік етемін", деген формуланы ұсынды. Егер формуланың философиялық мағынасын бір жақта қалдырсақ және оны тек нақтылы - психологиялық тұрғыдан ғана қарастырсақ, онда бұл формула, ойлауды адамның тіршілік етуінің белгісі деп есептей отырып, ойлауды адамның психикалық өміріндегі бірінші орынға шығарады: автордың пікірі бойынша, ойлаудан басқа ештеме де адамның тіршілігін сенімді дәлелдей алмайды. Сонымен, пайымдап ойлау, сөздік - логикалық ойлау бөліп алынды. Бұл ойлау бүгінгі таңда да тіл, тілдік құралдар базасында болатын, қызмет ететін түсініктерді, логикалық конструкцияларды пайдалануымен сипатталатын ойлаудың негiзгi түрлерінің бірі ретінде бөлінеді. Бірақ қазіргі кездегі психология ойлаудың бұл түрін жалғыз түр ретінде қарастырмайды.