Адвечным шляхам

Адвечным шляхам- філасофскае эсэ Ігната Абдзіраловіча, напісанае ім у 1921 годзе ў Вільні, у дадзеным творы аўтар раскрыў драматызм гістарычнага лёсу беларусаў, іх імкненне захаваць незалежнасць свайго духу. Галоўнай мэтай народа лічыў ён дзяржаўную незалежнасць, разглядаў яе як агульначалавечы ідэал. Адной з галоўных перашкод ён лічыў бюракратычную сістэму дзяржавы і дух «канцылярыі». Цывілізаваны шлях вырашэння грамадскіх праблем бачыў у вольным творчасці, непрымусовых формах сацыяльнага аб'яднання людзей, у выбары «трэцяга, сялянска-рамесніцкага шляху вольных брацтваў і кааперацый — паміж дзікім капіталізмам і тыраніяй сацыялізма».[1]

Ігнат Абдзіраловіч у сваім творы "Адвечным шляхам" звяртае ўвагу на такую асаблівасць гістарычнага жыцця Беларусі, як яе сярэдне-геаграфічнае становішча паміж Усходам і Захадам. Ён звяртае ўвагу чытача на тое, што беларусы, украінцы і балканскія славяне цалкам не далучыліся ні да Усхода, ні да Захада.

Беларусь, знаходзячыся на мяжы паміж Захадам і Усходам, заўсёды супрацьстаяла ўплыву гэтых дзвюх культур на нашу. Але ў Х стагоддзі Беларусь станавіцца фактычна полем для спаборніцтва двух напрамкаў культуры «эўрапэйскай, пеўна арыйскай, культуры – заходняга і ўсходняга»[1]. З гэтага моманту Беларусь і нашы суседзі, у прыватнасці Украіна і некаторыя балтыйскія краіны, падзяліліся на два лагеры. Такі падзел засталося і па гэты дзень. Ніхто не можа дакладна сказаць да якога лагера ставіцца беларускі народ, бо мы ставімся часткова і да ўсходняга лагера, і да заходняга. Таму многія народы лічаць нашу культуру невыразнай, нявызначанай. Такая неакрэсленасць датычыцца не толькі культуры, але і рэлігіі, палітыкі і эканомікі.

На мой погляд аўтар правільна вызначае тое становішча, у якім знаходзілася наша Радзіма, наш народ, які на працягу многіх гадоў, а дакладней стагоддзяў знаходзіўся пад пастаянным уплывам звонку. Гістарычна так склалася, што розныя этнасы, а ў наступстве і дзяржавы спрабавалі прылічыць Беларусь да сваёй тэрыторыі: першапачаткова тэрыторыю сучаснай Беларусі асвоілі індаеўрапейскія плямёны балтаў, затым на гэтую тэрыторыю прыйшлі славяне і адбылася славянізацыя балцкіх плямёнаў, у наступстве развіцця дзяржаўнага ладу на тэрыторыі Беларусі паўстала дзяржава з першым прататыпам Канстытуцыі ў Еўропе- Вялікае Княства Літоўскае, затым з прычыны неабходнасці абароны ад небяспекі якая зыходзіла ад ворагаў як з Захаду, так і з Усходу ВКЛ аб'ядналася з Польшчай, з прычыны чаго ўтварылася новая дзяржава- Рэч Паспалітая, пасля велізарнай колькасці гістарычных падзей Рэч Паспалітая была падзелена паміж Расіяй, Аўстрыяй і Прусіяй. Тэрыторыя сучаснай Беларусі адышла да Расійскай імперыі. З той прычыны, што Беларусь пастаянна была полем бою, уваходзіла ў склад розных дзяржаў, якія аказвалі моцны ўплыў на нашу культуру, нацыянальны дух - мы не маглі развівацца, быць на ўзроўні еўрапейскіх краін або прытрымлівацца нейкага адзінага накірунку.

Разгледзім праблему рэлігіі. З-за таго, што да Х стагоддзя беларусы заставаліся язычнікамі нас празвалі цёмным і дзікім народам. З прычыны гістарычных падзей мы з'яўляліся і каталікамі, і праваслаўнымі. Гэта прывяло да падзелу не толькі па рэлігійнай частцы, але і паўплывала на беларускую свядомасць і нацыянальнае адзінства. Такім чынам, падзел