Еңбек ұжымындағы конфликтіні реттеудің механизмдері және тәсілдері

Практикалық сабақ № 14

Тақырыбы: Еңбек ұжымындағы конфликтіні реттеудің механизмдері және тәсілдері.

Мақсаты:Еңбек        ұжымындағы        конфликтіні        реттеу        механизмдері        мен тәсілдерін талдау

Сабақты өту әдісі: үйлесімді (комбинациялық) ,оқыту әдістері (әңгімелесу, кесте толтыру, сызба сызу).

Қарастырылатын сұрақтар:

1. Еңбек ұжымындағы конфликт түрлері мен кезеңдері
2. Еңбек ұжымындағы конфликтіні реттеу тәсілдері
3. Ұжымдағы конфликтіні шешудің тиімді жолдары

Теориялық мәліметтер:

Конфликт – бір-бірін жоққа шығаратын немесе үйлеспейтін құндылықтарға ие қатысушылар арасындағы әлеуметтік келіспеушіліктің бір түрі.

Ұжымдағы конфликттердің бірнеше негізгі түрлері бар:

• тұлға мен тұлға арасындағы конфликттер (тұлғааралық) - екі адамның қарама-қайшылығы, бұл келіспеушіліктер мен көзқарастардағы сәйкессіздіктерге байланысты олардың қарама-қайшылығы. Мұндай құбылысты қалыптастыру үшін екі қарама-қайшы пікір немесе жеке тапсырма пайда болуы керек. Егер адамдар бір-біріне жақын болса және мақсатқа жетуді басқаша көрсе, арандатушылық дау туындайды.
• жеке адам мен топ арасындағы конфликттер - бұл ұйым мүшелерінің бірі бейресми топтарда қалыптасқан мінез-құлық немесе қарым-қатынас нормаларын бұзған кезде пайда болады. Бұл түрге авторитарлық көшбасшылық стилінде өте қиын болатын топ пен көшбасшы арасындағы конфликттер жатады.
• топтар арасындағы конфликт (топаралық) - бүгінде ақпараттық соғыстар өте танымал және кең таралған, онда қоғамға белгілі бір мақсатпен санаға әсер ететін көптеген ақпарат құйылады. Мұндай манипуляцияларды белгілі бір адамдар тобы басқасына қарсы жасайды, оларды топтар арасындағы конфликт деп санауға болады.

Бірлескен іс-әрекет кезінде туындайтын конфликттердің негізгі психологиялық себептері бірлескен әрекет ету ортасының конфликттік әлеуетіне, әртүрлі мақсаттарға, қалыптасқан психологиялық қайшылықтарға, психологиялық айла-шарғыларға және қатысушылардың рұқсат берген қысымына, ақпаратты саналы түрде бұрмалауына, мүдделер қақтығысы және т.б. .

Конфликттің        даму        процесі        төрт        кезеңнен        тұрады.        Конфликттік жағдайдың пайда болу кезеңі:

• конфликт себебінің пайда болу кезеңі;
• қатынастардағы дағдарыс кезеңі;
• конфликттің соңы.

Ұйым басшылығы конфликттердің себептерін, мотивтерін жою және жақсы жұмыс атмосферасын, қолайлы моральдық климатты қалпына келтіру

үшін персоналға әсер ету дағдыларына ие болуы керек. Конфликтерді реттеу әдістері әртүрлі, олардың өзіндік ауқымы бар бірнеше түрлері бар:

• тұлғааралық;
• ішкі тұлғалық;
• құрылымдық;

Тұлғааралық әдістер - конфликтіге қатысушылардың мінез-құлқының дұрыс нысаны мен стилін дамытуды қамтиды (мәмілеге келу қабілеті, сәйкестік, жанжал мінез-құлқын болдырмау, өзара тиімді ынтымақтастық).

Тұлға ішілік әдістер - өз пікірін дұрыс жеткізуді, қарсыластың тітіркендіргіш реакциясын тудырмай, ойын дұрыс жеткізе білуді қамтиды. Сондай-ақ, қарсы тарапты айыптаусыз, шабуылдаусыз және талап етпей, өз көзқарасыңызды жеткізу маңызды.

Ұйымдық конфликттер кезінде құрылымдық әдістер қажет - жұмысты нашар ұйымдастыру, қызметкерлер арасында функцияларды, құқықтар мен міндеттерді дұрыс бөлу, қызметкерлерді көтермелеудің әділетсіз жүйесі және т.б.

Келіссөздер конфликтіні шешудің ең тиімді жолдарының бірі ретінде дауларды шешуге, жанжалдасушы тараптардың екеуіне де сәйкес келетін ымыраға келуге бағытталған. Келіссөздер мүмкін болуы үшін тараптар қазіргі конфликт жағдайында өзара әрекеттесу мен ынтымақтастыққа дайын болуы керек.