Қазіргі әлеуметтік-мәдени жағдайлардағы білім берудің рөлі мен ерекшеліктері

        Қазіргі әлеуметтік-мәдени      жағдайлардағы білім берудің рөлі мен ерекшеліктері

Білім беру дегенiмiз - тұлганын физикалық және рухани тұрғыда қалыптасуынын бiрегей үдерiсi, кейбiр мiнсiз образдарга, когамдык санада әлеуметтік тарихи бекiп калган эталондарга (мысалы, ежелгi заманда - спартан жауынгерi, iзгiлiк таратушы христиан және т.б., ал казiргi заманда бәсекеге кабiлеттi маман және т.б.), багдарланган элеуметтену үдерісі.

    Білім беру әлеуметтік құбылыс ретiнде-бұл бiршама дербес жуйе, онын функциясы мазмұны жагынан туптеп келгенде когамнын әлеуметтік-экономикалык және саяси құрылысымен, материалдық-техникалық даму деңгейімен анықталатын белгілі бiр бiлiмдердi (іскерліктер мен дағдыларды, тәртiп нормаларын меңгеруге бағдарланган қогам мүшелерiн жүйелі түрде оқыту мен тәрбиелеу болып табылады.

   Білімді адам деп:

•сан-алуан фактілер мен кұбылыстарды карастыруға ортак көзкарасты анықтайтын жалпы идеяларды, принциптер мен әдістерді меңгерген,

•мүмкіндіктері жоғары денгейде дамыған, алған білімін көптеген жағдайларда колдана алатын;

• кеп окыган және дұрыс ойлайтын

•тусiнiктерi мен сезiмдерi мейірбанды және көтеріңкі көңіл-күйге багытталган адамды атауға болады. Ягни, <<бiлiм угымы мыналарды камтиды:

•оку нәтижесiнде алынған білімдері, іскерліктері мен дағдылары;

•сындарды ойлау, шығармашылык, айналадағы болып жаткан окигалардың барлыгын адамгершілік тұрғыдан бағамдай білу, - адамнын кызметі және оның өзге де адамдармен.

    Бiлiм - тұлғанын материалдык жэне рухани мэдениетін сақтау мен дамытуға қажетті шарт. Энциклопедиялык сездiкте бiлiм ұғымы адамзаттың әлеуметтік манызды шығармашылық қызметтегi iскерлiкте және элемге деген эмоционалдық-кундылыктык көзқарастарында жузеге асатын, тұлғаның дамуы мен өзiн-өзi дамыту үдерісі ретінде мазмұндалады. Бiлiм алудын негiзгi жолы - бiлiм беру мекемелерiнде оку және өздiгiнен бiлiм алу.

   «Бiлiм» ұғымы мыналарды қамтиды:

   •оку нәтижесінде алынған бiлiмдерi,       iскерлiктерi мен дағдылары;

• сындарды ойлау, шығармашылық, айналадагы болып жаткан окигалардын барлығын адамгершiлiк тұрғыдан білу;

•адамнын кызметi және онын өзге де адамдармен араласуы.

    Бiлiм беру функцияларын көбiне мектепте iске асыруга багдарланган дастурлi педагогикада бiлiмнiң мазмұны бір жүйеге келтiрiлген бiлiмдердiң, іскерліктер мен дагдылардың, көзқарастар мен ұстанымдардын жиынтыгы ретiнде, сонымен катар, оқу-тәрбие жұмыстарының нәтижесiнде кол жеткiзiлген танымдык күш кайрат пен тәжiрибелiк даярлыктын белгiлi бiр деңгейі ретінде анықталады. Бұл өзгеше айтканда - білім мазмұнының мәнін анықтауға қатысты бiлiмдiлiк багдарлық көзқарас.

Өзгеше бiр көзқарас И.Я.Лернер, М.Н.Скаткин, В.С.Леднев. Б.М.Бим-Бад, А.В.Петровскийдің еңбектерінде көрініс тапқан. Мысалы, И.Я.Лернер мен М.Н.Скаткин бiлiмнiн мазмұнына педагогикалық тұрғыдан бейiмделген бiлiмдердiн, іскерліктер мен дағдылардың, шығармашылық қызметтiн тәжiрибесiн және әлемге эмоционалдык күш-жiгерлiк көзқарас тәжiрибесiн жаткызады, ал оларды меңгерудiн түпкі мәнісі-когамнын материалдык және рухани мәдениетін одан әрi жалгау (сақтау) мен дамытуға дайын, шығармашылық тұлғанын қалыптсауын камтамасыз ету деп санайды.