Лекции по "Педагогике"

Лекция сабақтарының жоспары, мазмұны.

1-тақырып. Педагогикалық инновацияның пайда болуының ғылыми және әлеуметтік алғышарттары және оның даму идеясының кайнар көздері

Лекция тезистері:

     Педагогикалық инновацияның пайда болуының алғышарттары.

XX ғасырдың соңғы он жылдығында әлеуметтік жэне экономикалық қатынастар сферасында тәрбиелеу- білім беру жүйесінде және оның жекелеген айналасындағыларды айтарлықтай өзгеріетерге әкелді.

       Соңғы жылдардағы білім берудегі приориттердің ауысуы тек әлеуметтік тэрбиенің берілуіне ғана бағытталмайды, сонымен қатар тұлғанның дамуына, адамның қажеттіліктерінің шектен тыс шығуының қалыптасуына, өзіндік білім алу мен өзінік даму мүмкіндігіне ,шығармашылық өзіндік жүзеге асуға білім беру жүйесіндегі иниовациялық өзгерістер қажеттілігіне жағдай жасайды.О.Г.Хомерикидің пікірінше "оқу үрдісін ұйымдастырудағы біртүрлік пен бірүлгілікті қамту педагогикалық шығармашылықтардың ауқымды дамуы дидактикалық инновацияның оқудың жаппай тәжірбиесінің қалыптасуына мүмкіндік жасады."

       Инновацияның мәселелеріне тоқталу және оларды қазіргі ғылыми ойдың маңызды бір бағыттары ретінде бөліп көрсету инновациялық үрдістердің қозғалысының өсуі және олардың білім берудегі маңыздылығын сезіну нәтижесі болып табылады.Бұл бағыттағы ғылыми қызығушылықтардың дамуы берілген феноменнің күрделігін және көп аспектілігін көрсетті. Ол оның талдауына әртүрлі тұдрғыдан келуді қалыптастырды.Алайда, новаторлық тұрғыдан келудің диопозаның қандай жоғары болмасын, олардың барлығы кейбір берілген эпохадағы оқытудың үрдісін қасиеттеріне теориялық тұжырымдамалардың кезеңі мен білім берудегі породигмаға сәйкес қалыптасады.Бұл инновацияның үрдістер жүйелік және тұтастық тұрғыда оқытудың қажеттілігін анықтайды. Иновациялық үрдісті педагогикалық дефинци ретінде ғылыми зерттеу XX ғасырдың 2-жартысында басталды.Сонымен қатар білім берудегі инновациялық үрдістер әртүрлі тарихи кезеңде пайда болып үнемі оның дамуын анықтап тұрды.

     Ең ауқымды көлемді олар XIX ғ. аяғы мен XX ғасырдың басында   Ресейде,Францияда,АҚШ-та қамтыды.Білім берудегі инновациялық үрдістердің қайнар көздері болып бірнеше ірі теориялық тұжырымдамалар (Л-Н.Толстойдың,С. Френенің, С.Т.Шатскиидің, М.Монтессоридің, Я.Корчактың) табылды,оның көрсетілген оқытуға стандартты емес тұрғыдан келуімен айқындалады.Кейбір осы тұжырымдамалар тәжірбиеде авторлық мектеп түрінде жүзеге асты (Френенің мектебі, Вальдорфскийдің мектебі, Р.Штаймердің мектебі, Яснополянская мектеп- Л.Н.Толстойдың мектебі, "Біздің үй" және "Жетімдер үйі", Я.Корчак және т.б.). СССР да осындай жұмысты С.Т.Шацкий өткізген, ол алғашқы тэжірбиесін Нарком станциясын құрды. С.Т. Шацкидің тәжірбиесіне қарамастан кең тарала алған жоқ,ол мұғалімнің дайындығына қажетті негізгі зерттеу орны ретінде қызмет етті.

     30ж - 40ж. кезеңінде білім беру унификоцияланушы стандартталумен және орталықтандырумен сипатталады. Белсенді жұмыс кезеңі ретінде 50 ж.аяғы мен 60 ж-дың басын айтуға болады. Ол мемлекеттік саяси басқарумен өзгеруімен және демократияның өрістеуімен байланысты. Бұған адамгершілікке тэрбиелеу (В.А.Сухомлинский), тамақтанудың педагогикалық стимулдануы (З.И.Равкин жэне т,б.) оқытудың танымдық іс-әрекетінің белсендірленуі (М.А.Данилов,М.Н.Скаткин,И.Л.Лернер,М.И.Махмутов, Г.И.Щукина жәнет.б,) оқуүрдісінің   тиімдірленуі  (Ю.К.Бабанский), педагогикалық диагностика (Я.С.Турбовскийдің және т.б.) тұжырымдамаларының кұрылуының басталуы жатады.

        60 жылдын басында инновациялық үрдістер әлеуметтік-экономикалық және технологиялық үрдістерді талдау үшін ғылыми таным пәні ретінде қарастыра бастады.

        80 жылдарда инновациялық құбылыстарды және білім берудегі үрдістерді белсенді зерттеу басталды. Осындай интненсивті даму орталықтарына АҚШ-ты, Польшаны, Югославиядағы ,Венгрияны жатқызуға болады. Педагогикадағы жаңа бағыттар анықталды, инновациялық білім  беру-тәрбиелеу орталықтары ашыла бастады ,ғалымдар тобымен ғылыми мектептер пайда бола бастады. Олардың барлығы педагогикалық инновацияны зерттеумен айналысты. Бұл кезеңде ЮНЕСКА-ның қатысумен білім беруді дамыту үшін педагогикалық инновацияны Азиаттық ортасы кұрылды. Ол білім беру жайлы сауалдар кең педагогикалық қоғамды білім берудегі "педагогикалық инновация" және "Білім берудегі ақпаратпен инновация " сияқты басылым беттеріндегі жаңалықтармен хабардар етті, 80 жылдардың аяғында Москва мен Таминде педагогикалық инновация обылысындағы координациялық пен зерттеушілік іс-әрекеті жүзеге асыратын айырмашылықтар ашылды. Кейінрек Қазақстанда инновациялык үрдістерді жалпылау және талдау үшін Департаменттердің және білім берудің бөлімдерінде, сонымен қатар ИПК жэне ПРОның базасында координациялық кеңес берушілік орталықтар ашылды.