Гнозис және оның түрлері

Гнозис және оның түрлері

Жалпы психология тілінде гнозис «түсінік», ал нейропсихология тілінде «тану» деген мағынаны білдіреді. Яғни сезімдік қабылдау арқылы заттарды тану қабілеті.

1. Көру гнозисы

Көру гнозисын заттық, түстік, беттік, саусақтық және стимултанды деп бөлепіз.

Заттық гнозис дегеніміз - қоршаған ортаға бейімделу үшін ең маңызды болып табылады, соңын нәтижесінде адамдар заттарды ажырата алады.

Көру гнозисының қалыптасуы заттар мен шынайы бейнелерді танудан басталады. 2 жастан бастап көру гнозисы күрделеніп, кейін балаларға штрихтелген көлеңкелік, бірінін үстіне бірі қойылған немесе сызылған суреттерді тану қолжетімді бола бастайды.

Түстік гнозис бірітіндеп қалыптасады. Ең алдымен ашық түсті реңктегі түстерді меңгереді (қызыл, көк, жасыл), кейін ақ, қара, қоңыр, оранжевый (қызғылт-сары) түстерді меңгереді. Бірақ балалар сурет салған укзде шөпиы қызыл, аспанды жасыл етіп бояуы мүмкін. Түс бірітіндеп қалыптасады. 5 жасқа таман балаларлың суреттері более нормативный бола бастайды. 6-7 жасқа таман балалар түстердің спектрын меңгеріп қана қоймайды, олардың бояуларың да білетін болады.

Беттік гнозис бұл көру гностикалық іс-әрекетте басқа түрлеріне қарағанда оқшау қалыптасады, ең бірінші бала анасының және оған жақын адамдардың бет-әлпетін меңгереді, кейін бірітіндеп басқа адамдардың бет-әлпетін меңгере бастайды.

Симултандты гнозис - бұо күрделі бейнелерді бүтін көру қабілеті, бөлшектерді бүтін көру қабілеті. Бір нәрсенің маңыздылығын көрсету болып табылады.

2. Есту гнозисы.

Есту анализаторы 2 функционалды қызметті атқарады: сөйлеу тілдік дыбыстарды қабылдау және сөйлеу тілдік емес дыбыстарды қабылдау.

3. Тактильді гнозис

Ол заттың формасын тану, материвлының текстурасын, бетін сипау арқылы тану, сонымен қатар суық ыстықты тану қабілеті болып табылады.

Тактильды гнозистың мида орналастырылуы.

Тактильлы сипап сезу деген мағынаны білдіреді. Бас миының екі жақ сыңары және төбе аймақтарынын қызметі арқылы жүзеге асырылады. Бұл жерде сол қолдың тактильды қабілеті оң жақ ми сыңарымен, ал оң қолдың тактильді қабілеті