Түркі тілдеріне ортақ терминологиялық қор құру туралы

1-тақырып. Түркі тілдеріне ортақ терминологиялық қор құру туралы  

Тапсырмалар:  

1.

Бұл мақаланың мазмұны маңызды тақырыпқа – түркі тілдері арасындағы терминологияның бірігуіне қатысты. Мақалада бұл мәселенің туындағанынан бері өткен ғасырға қарамастан, түркі халықтарының сөздік қорын тіларалық біріздендіру мәселесін шешудің тиімді тетігі әлі де жоқ екені атап өтіледі.

Мақала авторы 1924 жылғы қазақ ғалымдарының бірінші съезі мен 1926 жылғы «Түркологтардың Бүкілодақтық бірінші съезі» сияқты бұл мәселені шешудің тарихи талпыныстарын атап көрсетеді, бірақ бұл әрекеттер әртүрлі жағдайларға, соның ішінде саяси себептерге байланысты тоқтатылды. бір.

Мақалада бұдан әрі 1996-1997 жылдардағы түрік терминологиясы мәселелерін талқылау әрекеттері және одан кейінгі Түркістан мен Бакудегі конференциялар туралы сөз болады. Сайып келгенде, мақалада түркі тілдері арасындағы терминологияны біріктіру жолындағы алдағы күш-жігердің маңыздылығы атап өтіліп, Түркия мен Қазақстанның осы саладағы қызметіне назар аударылады.

Менің ойым:

Мақалада түркі тілдері арасындағы терминологияны біріктірудің маңызды және өзекті мәселесі көтеріледі. Бұл мәселе білім беруді, ғылыми зерттеулерді жеңілдету үшін, сондай-ақ әртүрлі түркі тілдерінде сөйлейтіндердің қарым-қатынасын арттыру үшін үлкен маңызға ие. Ол сондай-ақ бұл салада түркі халықтарының бірлескен күш-жігері мен ынтымақтастығы маңызды екенін атап өтті.

Алайда, мақалада бұл бағыттағы ілгерілеушіліктің әлі күнге дейін шектелгені, түркі тілдері арасындағы терминологияны аудару мен бір жүйеге келтіру бағытында жеткілікті жұмыс жүргізілмегені де атап өтілген. Бұл түркі тілдері арасындағы терминологияны біріздендіруде табысты нәтижелерге жету үшін осы саладағы белсенді әрі жүйелі жұмыстарды, сондай-ақ ғалымдар мен мамандарды көбірек тарту қажеттігін көрсетеді. Бұл мақаланың негізгі идеясы – түркі тілдері арасындағы терминологияны бір жүйеге келтіру қажеттілігі. Әртүрлі түркі тілдерінің терминологиясы алшақтап, бұл тілдер арасындағы айырмашылықтардың артуына әкеліп соқтыруы мүмкін деп алаңдаушылық білдіреді. Олар түркі тілдерінің терминологиясына орыс тілінің пропорционалды емес ықпалы бар екенін, түркі тілдерінің өзара терминализация процесін бастау қажеттігін атап көрсетеді. Сондай-ақ авторлар түркі тілдері арасындағы терминологияны бір жүйеге келтіру бойынша жұмыстарды ұйымдастыру және үйлестірумен айналысатын құрылымның жоқтығын да атап көрсетеді. Олар терминдерді тіларалық біріздендіру және түркі тілдерінің ортақ терминологиялық негіздерін әзірлеу бойынша күш-жігерді үйлестіретін арнайы құрылым немесе ұйым құру қажеттілігі идеясын білдіреді. Терминдердің бірізділігі әртүрлі түркі тілдерінде сөйлейтіндердің өзара түсіністігі мен қарым-қатынасын жақсартуға, сондай-ақ осы тілдерде білім беру мен ғылыми зерттеулерді жеңілдетуге мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта әртүрлі түркі тілдерінің терминологиясы әртүрлі дамып келе жатқанын және бұл тілдер арасындағы термин алмасудың ұлттық терминдік жүйенің қалыптасу дәстүрімен шектелгенін атап көрсетеді. Олар түркі тілдерінің терминдік жүйелерін байыту үшін жаңа терминдер жасауда, әсіресе ғылымның жаңа салаларында терминдер мен тәжірибе алмасуы қажет деген пікірін білдіреді. Түркі тілдерінің терминологиясын біріздендіру мен ақпарат алмасуды үйлестіру үшін интернет-ресурстарды пайдалану және арнайы сайттар құру қажеттілігіне де назар аударады Қиындықтарға қарамастан, терминологияны бір жүйеге келтіру идеясы түркі халықтарының ғылым мен білім саласындағы интеграциясына ықпал етіп, пайдалы болуы мүмкін.

Түркі тілдерінің бірыңғай терминологиялық қорын құру идеясының пайдасы көп. Мұнда ескеру қажет бірнеше аспектілер:

Мәдени мұраны сақтау: Түркі тілдерінің ауқымды тарихи-мәдени мұрасы бар. Бірыңғай терминологиялық қорды құру негізгі ұғымдарға стандартталған терминдер мен анықтамаларды беру арқылы осы байлықты сақтауға көмектеседі.

Білім беру мен зерттеуді жеңілдету: Бірыңғай терминологиялық қор түркі тілдерін оқыту мен зерттеуді жеңілдетеді. Стандартталған терминдер студенттерге, ғалымдар мен мұғалімдерге осы тілдерді жақсы түсінуге және қолдануға көмектеседі.