Үңгір аллегориясы:қазіргі оқылуы

                            БӨЖ-2    

     Үңгір аллегориясы:қазіргі оқылуы

                                                                           Орындаған:Орынбай Анжелика

                                                                               Тексерген:Джилысбаев Джуман

Мақсаты:Платонның «Үңгір аллегорисымен» танысып,сараптама жасау,философиялық мәнін ашу және аңыздың қазіргі замандағы сипатын көрсеету.

Мазмұны:

1. «Үңгір аллегориясы»аңызы.
2. Философтардың адамдардың саналарын ашуы.
3. Аңыздың бүгінгі таңдағы көрінісі.

Екі мың төрт жүз жыл бұрын әйгілі ежелгі грек философы және ойшылы Платон «біздің өміріміз үңгірдің қабырғасындағы көлеңкелерді бақылау,ал біл үңгірдегі тұтқындармыз» деп айтты. Барлық осы сұрақтарға өмірді жолда алға бір ғана бағытпен жүрумен немесе теңіздің ағынымен жүзумен салыстыра отырып, әртүрлі Метафоралармен жауап беруге болады,

Үңгір аллегориясы

Платон сипаттаған әңгімеде бірнеше тұтқындар туған күнінен бастап үңгірге қамалып, оның қабырғаларынан тыс әлемді мүлдем елестете алмайды. Барлық тұтқындар тізбектесіп отырып, артқы жағына бұрылуға мүмкіндік болмай отырады. Олардың артындағы от жалыны үңгір ішіндегі кеңістікті сәл жарықтандырады.

Кейде жануарлар үңгірден өтіп, адамдар үңгір қабырғасында тиісті көлеңкелер ойнай бастайды. Тұтқындар қабырғадағы көлеңкелердің билерін қызығушылықпен қарап, оларды зерттеуге тырысады, олар үшін атаулар ойлап табады, бұл шын мәнінде бар нәрселер екеніне шын жүректен сенеді.[pic 1]

Кенеттен үңгірдегі тұтқындардың бірі бостандыққа ие болады және үңгірден бірінші рет шығады. Ол күннің жарқын сәулесімен соқыр болып, оған бейтаныс жаңа ортада жоғала бастайды. Қалған адамдар оған шын мәнінде бұл шындық екенін және тұтқындар көрген суреттер шындықтың көлеңкесін ғана көрсететінін айтқан кезде, ол оған сене алмайды. Өйткені ол үшін көлеңкелер әлдеқайда нақты болды. [pic 2]

Бұрынғы тұтқынның көздері күн сәулесіне үйрене бастағанда, ол алдымен судағы жарқырау мен шағылыстарды, содан кейін әлемді қоршап тұрған заттарды бір-бірінен ажырата бастайды. Белгілі бір уақыттан кейін, көргенінен зардап шеккен тұтқын өзінің таңғажайып ашылуы туралы айту үшін үңгірге оралады.

Енді оның көздері жарыққа үйреніп қалған кезде, ол қабырғалардағы көлеңкелерді ажырата алмайды. Басқа тұтқындар оның үңгірден тыс жерде көру қабілетін жоғалтты деп ойлап,үңгірден соқыр болып қалудан қорқып, шықпаған.

Үңгірдегі тұтқындар тарихының мысалында Платон адамдарға ақиқат көрсету барысында , ғалымдар мен философтардың қандай қиындықтарға тап болғанын қоғамға көрсеткісі келді.

Көптеген адамдар надандықта өмір сүруге ыңғайлы болғандықтан,оларға жаңа білім бергісі келетіндерге агрессивті түрде қарайды.