Ұлы дала аумағындағы мемлекеттіліктің қалыптасуы көшпелі және отырықшы мәдени аймақтардың өзара қатынастардың алғашқы кезеңдері

Ұлы дала аумағындағы мемлекеттіліктің қалыптасуы көшпелі және отырықшы мәдени аймақтардың өзара қатынастардың алғашқы кезеңдері. (Б.з.б.III-б.зII)

Жоспар:

1. Ежелгі адамадр және көшпелі өркениеттің қалыптасуы

2. Түркі өркениеті және ұлы дала

3. Ұлы Дала Алтын Ордалық кезеңде (XIII-XV ғғ.)

4. Көшпелі және отырықшы мәдениеттердің өзара байланысы

5. Сауда -экономикалық қарым-қатынастар жүйесіде көшпелі және отырықшы халықтың өзара қарым-қатынасы

6. Қорытынды

7. Пайдаланылған әдебиеттер.

1. Ежелгі адамадр және көшпелі өркениеттің қалыптасуы

Тарихи үдерісті кезеңдерге бөлу. Тас дәуіріндегі Қазақстан аумағының

ландшафтық-климаттық өзгеріске ұшырауы. Антропогенез туралы жаңа мәліметтер.Адамның шығу тегі териясы және адамзаттың алғаш пайда болған жері мәселесі.Қазақстан аумағы – homo sapіensтің қалыптасу ошақтарының бірі. Глоттогенез түсінігі.Культурогенез ырғағы тұжырымдамасы.Қазақстан аумағындағы тас ғасырына қатысты археологиялық ескерткіштердіңашылуы. Ежелгі адамның шаруашылығы мен тұрмысы.Тарихқа дейінгі кезеңдегі адамның мәдениеті. Ерте палеолиттегі өнер мен дінитүсініктердің қалыптасуы. Алғашқы қауымдық өнер ескерткіштеріндегі антропо- жәнезооморфтық бейнелердің ерекшеліктері. Палеолит, мезолит, неолит дәуірлеріндегі тілдің,

рационалды білімнің дамуы, діни түсініктердің қайта құрылуы. Жартасқа сурет салу өнері– петроглифтер (Мыңшұңқыр, Өлеңті, Еңбек, Тесіктас, Шатыртас, Ақбидайық, Ақбауыр,Баянжүрек).

Ежелгі металлургия кезеңіндегі көшпелілер өркениетінің қалыптасуының

алғышарттары.Ұлы даладағы энеолит және қола дәуірі. Ежелгі темір өңдеу техникасы. Малшаруашылығы негізінде өндіруші шаруашылықтың қалыптасуы және оның кезеңдері.Солтүстік Қазақстандағы Ботай мәдениеті. Қазақстан – жылқыны қолға үйретудің ежелгіошағы. Еуразия өркениетіндегі атқа міну мәдениетінің қалыптасуының тарихи маңызы.

Солтүстік және Орталық Қазақстаннан табылған остеологиялық материалды талдаунәтижесі. Кремний индустриясының сипаттамасы. Шаруашылықтың көп қырлысипаты. Құрал жасаудың қабыршақтау техникасы. Сүйек кесу өнерінің дамуы.Еуразияда көне жылқы көлігі коммуникациясының дамуы. Дала аймағы – көнедөңгелекті көлікті даму орталықтарының бірі.

Мемлекеттіліктің қалыптасуының бастапқы кезеңі, Ұлы Жібек жолы

аумағындағы көшпелі және отырықшы мәдениеттің урбандалуы мен өзара

қатынастары (б.з.б.III – б.з. II ғғ).

Прото және ежелгі түріктердің мәдениет генезисі.Прототүрік және

протомоңғолдық элементтердің ежелгі байланыстары мәселесі. Тақталы обалар мәдениеті.Орталық Қазақстандағы Қорғантас қорымы. Сюннулар жайлы қытай деректері.Археологиялық зерттеулер мәдениеті. Ғұн тайпаларының шығу тегі мен этникалықтарихы мәселесі. Ғұндардың (сюнну) империясының саяси тарихы.Жетісу және Тянь-Шандағы үйсіндердің этносаяси бірлестіктері. Үйсіндердің

тілдік және этникалық шығу тегі мәселесі. Жетісу және Тянь-Шандағы үйсіндердіңэтносаяси құрылымдары. Үйсіндердің көрші халықтармен және мемлекеттермен қарым-қатынасы.Қаңлылардың тарихи-мәдени мұрасы. Қаңлылардың шығу тегі және этностықтарихы. Б.з.б. ІІ- б.з. V ғ.бірінші үштігіндегі қаңлылардың тарағанаумағы менқоныстанған жерлері. Урбандалуының ерте кезеңі. Тұрмыстық қыш ыдыстарының

этникалық тиеселігі көрсеткіші. Тоқыма кәсібі. Жетіасар тайпаларының Қаңлыэтномәдени тарихындағы және Шығыс Аралмаңыаумағындағы түркі этникалыққауымдастығының қалыптасуындағы маңызы. Византия, Иран, Сирия мен Қытаймен сауда байланысы.

2.Түркі өркениеті және ұлы дала

Көне