Ұлы Дала аумағындағы мемлекеттіліктің қалыптасуы мен көшпелі және отырықшы мәдени аймақтардың өзара қатынастарының алғашқы кезеңдері (б.

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

[pic 1] 

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Ұлы Дала аумағындағы мемлекеттіліктің қалыптасуы мен көшпелі және отырықшы мәдени аймақтардың өзара қатынастарының алғашқы кезеңдері (б.з.д. ІІІ ғасыр – б.з. ІІ ғасыры)

Орындаған: Ерболатқызы Назерке

Тобы: АП-124

Алматы 2024

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

1. Ұлы Даладағы мемлекеттіліктің қалыптасуы

2. Көшпелі және отырықшы мәдени аймақтардың өзара әрекеттесуі

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Еуразияның тарихы көшпелі және отырықшы мәдениеттердің әңгімелерімен бай. Олардың өзара әрекеттесуі мен дамуы адамзат өркениетінің бағытын терең қалыптастырған. Б.з.д. III-II ғасырларды қамтитын кезең Ұлы Даланың кең байтақ аумағындағы мемлекеттің қалыптасуының бастапқы кезеңдерімен және көшпелі және отырықшы мәдени аймақтардың өзара әрекеттесуінің күрделі торымен сипатталатын осы кең тарихтың ерекше қызықты тарауын білдіреді. Ерте мемлекеттіліктің дамуында шешуші рөл атқарған бұл дәуір қоғамдардың өсуіне және бүкіл Еуразия континентінде тұрақты мұралардың қалыптасуына негіз болған күрделі динамика туралы баға жетпес түсінік береді.

Бұл тарихи ізденістің негізінде теңдесі жоқ стратегиялық маңызы мен мәдени байлығы бар Ұлы Дала жатыр. Еуразияның жүрегі арқылы созылып жатқан бұл кең аумақ көшпелі қоғамдардың ұйымдасқан мемлекеттік құрылымдарға бет алған кезеңі болды. Бұл трансформацияның негізінде жатқан процестер басқарудың неғұрлым орталықтандырылған нысандарын қабылдауды және біртұтас әлеуметтік иерархияларды орнатуды қажет ететін қоғамдық-саяси, экономикалық және экологиялық факторлардың бірігуінен туындаған көп қырлы болды.

Ұлы Даланың көшпелі тұрғындары мен осы кең байтақ аймақпен шектесетін отырықшы өркениеттер арасындағы өзара әрекеттестік туралы әңгіме де сондай тартымды. Бұл өзара іс-қимыл көшпелі және отырықшы қоғамдардың экономикалық, әскери және мәдени дамуы үшін маңызды болды. Сауда, соғыс және мәдени алмасу арқылы тауарлардың, идеялардың және технологиялардың мәдени шекаралар арқылы өтуін жеңілдететін жарқын және динамикалық ортасы құрылды. Бұл алмасу ежелгі әлемнің саяси оратсын қалыптастыруда, технология мен өнердегі жетістіктерге ықпал етуде және Еуразиялық мұраның бай мозаикасына үлес қосуда маңызды рөл атқарды.

Бұл рефераттың мақсаты - осы оқиғалардың маңыздылығын көрсете отырып, ұлы Дала шеңберіндегі мемлекеттің қалыптасуы мен мәдени өзара іс-қимылының күрделі процестерін зерттеуге бағытталған. Ерте мемлекеттіліктің әлеуметтік-саяси және экономикалық негіздерін, көшпелі-отырықшы өмір салтының өзара әрекеттесу динамикасын және екі саланы да байытқан мәдени алмасуларды зерттей отырып, мен осы бетбұрыс дәуірі туралы жан-жақты түсінік беруге тырысамын.

1. Ұлы Даладағы мемлекеттіліктің қалыптасуы

Біздің дәуірімізге дейінгі III ғасырдан Б.з.д. II ғасырға дейінгі Ұлы Дала аумағында мемлекеттіліктің пайда болуы Еуразиялық көшпелі қоғамдардың тарихи дамуындағы маңызды кезеңді білдіреді. Бұл кезең еркін ұйымдастырылған тайпалық конфедерациялардың неғұрлым құрылымдалған және орталықтандырылған саяси құрылымдарға айналуымен ерекшеленеді. Бұл процеске қоғамдық-саяси, экономикалық және экологиялық факторлардың үйлесуі әсер етті, бұл осы кең және алуан түрлі аймақтағы алғашқы мемлекеттік құрылымдардың көтерілуіне ықпал етті.

• Қоғамдық-саяси және экономикалық факторлар

Ұлы Далада мемлекеттіліктің қалыптасуы көшпелі қоғамдардың қоғамдық-саяси динамикасымен тығыз байланысты болды, олардың ұтқырлығымен, мал шаруашылығымен, рулық әлеуметтік құрылымымен сипатталды. Билікті орталықтандыруда ұйымдасқан қорғаныс пен сауда жолдарын бақылауға деген қажеттіліктің артуы шешуші рөл атқарды. Ұлы Даланың Шығыс пен Батысты байланыстыратын стратегиялық жағдайы оны трансконтинентальды сауда желілерінің, әсіресе кейінгі ғасырларда маңызды экономикалық артерияға айналған Жібек жолының негізгі ойыншысына айналдырды. Бұл экономикалық маңыздылық сауданы басқару, көрші мемлекеттермен келіссөздер жүргізу және керуен жолдарын қорғау үшін белгілі бір деңгейдегі саяси ұйымды қажет етті.