Қазіргі таңда Қазақстан Республикасының дипломаттық және консулдық қызметі

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі

Қожа Ахмет Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті

[pic 1]

«Дипломаттық және консулдық қызмет негіздері» пәнінен қорытынды емтиханының жобасы

Білім беру бағдарламасы: Мемлекеттік жергілікті басқару

Жетекші: Масадиков Хайрулла

Дайындаған: Баймұрат Алмас

Тақырып: Қазіргі таңда Қазақстан Республикасының дипломаттық және консулдық қызметі

Түркістан 2020

Мазмұны

Кіріспе.

1. Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстанның дипломатиялық мәселелері

1. Сыртқы саясатты жаңғыртудың басымдықтары

1. Қазақстанның әлемдік аренада субъективтілігінің артуы

1. Мемлекеттілікті бекіту: Қазақстанның халықаралық ұйымдардағы рөлі

1. Консулдық және дипломаттық қызметтері

1. Қазақстан Республикасы дипломатиялық қызметінің негізгі ұғымдары.

Пайдаланылған әдебиттер

Кіріспе

Тәуелсіздік жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасының маңызды міндеті достық, ынтымақтастық және өзара көмек қағидаттарына негізделген халықаралық қатынастарды орнату үшін іргетас қалау болды. Халықаралық байланыстарды нығайту бойынша жеткілікті тәжірибесі болмағандықтан, Қазақстан экономикасы дамыған сенімді көпвекторлы тұрақты мемлекет мәртебесіне қол жеткізу бойынша қиын жолдан өтті. Бұл ретте халықаралық аренада елді нығайтуға зор үлес қосқан дипломатиялық қызметтің еңбегі аз болған жоқ. Бұл ізденіс жұмысым дипломатиялық қызметтің бір бөлігі болып табылатын ҚР консулдық қызметіне арналған. Онда қызметі Қазақстан Республикасының сыртқы саяси жұмысын іске асыруға және дамытуға бағытталған Сыртқы істер министрлігі тетігінің негізі сипатталады, сондай-ақ консулдық жұмысты жүзеге асыратын бөлімшенің функционалдық ерекшеліктері ашылады. Сондай-ақ консулдардың мақсаттары мен міндеттері ҚР азаматтарын шетелде қорғаудың кепілі ретінде сипатталды. Бұдан да бөлек Қазақстан Республикасының әлемдік аренада орны мен өзге аймақты халықаралық ұйымдардағы орны жайлы қозғалатын болады.

1. Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстанның дипломатиялық мәселелері

Тәуелсіздік пен егемендік алғаннан кейін Қазақстанның алдында халықаралық аренаға кірумен, қазіргі халықаралық қатынастардағы өз рөлін және елдің сыртқы жұмыстарындағы саясатында басымдықтарын айқындаумен байланысты көптеген проблемалар болды. Мемлекеттің шын мәнінде не екенін көрсету, халықаралық тануды, оның қауіпсіздігі мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз ету, әлемдік экономикалық байланыстарға қосылу қажет болды. Сыртқы саяси қызмет дәстүрлерінің болмауы сияқты мәселе де болды. Шетелде бірде-бір дипломатиялық өкілдік болған жоқ, білікті кадрлар болмады, жеке сыртқы саясатты қалыптастыру қажет болды.

Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында іс жүзінде Қазақстан Республикасының консулдық мекемелерінің алдында сапалы жаңа міндеттер тұрды, оларды шешу халықаралық байланыстарды нығайту мен жетілдірудің жеткілікті тәжірибесі болмай, қазақстандық заң шығарушының жаңа бейресми және кәсіби көзқарасын талап етті. Осыған байланысты олар Қазақстанның елшіліктері мен консулдықтарына консулдық заңнама, белгілі бір компанияның сенімділігі, белгілі бір елде белгілі бір процедураны өткізу тәртібі туралы түсіндіру және кеңес алу үшін жүгінуге мәжбүр болды.

Бітімгердің миссиясы. Бүгінде Қазақстан Халықаралық белсенділікті белсенді түрде арттыруда - екі ай бұрын Республика Азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі Ислам ұйымының төрағасы болды. Әзірбайжан, Қазақстан, Қырғызстан, Түркия, Өзбекстан және Венгриядан тұратын түркі мемлекеттерінің ұйымында бақылаушы ретінде лагерь жетекші рөл атқарады – Назарбаев тіпті оның құрметті төрағасы болып табылады. Түркияда өткен осы құрылымның соңғы саммитінде Қазақстан Президенті тағы да бірқатар маңызды бастамалар көтерді. Қасым-Жомарт Тоқаев сутегін өндірудің, сақтаудың және тасымалдаудың жаңа технологияларын әзірлейтін Халықаралық консорциум құруды, сондай-ақ түркі ұйымының заманауи технопарктер орталығын құруды ұсынды. Біздің мақсатымыз – түркі әлемін ХХІ ғасырдың аса маңызды экономикалық, мәдени және гуманитарлық өңірлерінің біріне айналдыру. Түркі ұйымы аясындағы ынтымақтастық оның әрбір мүшесіне үлкен артықшылық береді. Түркия Еуропалық Одақпен тығыз байланыста; Әзірбайжан Зангезур дәлізінің арқасында Түркияны түркі әлемінің Орталық Азия бөлігімен байланыстыруға дайын, ал Қазақстан Еуропа мен Азия арасындағы сенімді көпірге айналды. Түркі кеңесі /Түркі мемлекеттері Ұйымының бұрынғы атауы/ Қазақстанның сыртқы саясатын іске асыру нысандарының бірі болып табылады және оны жаңғырту үшін, ең алдымен, білім беру, мәдениет саласында, ішінара экономика, саясат саласында құрал ретінде пайдалануға болады.  Бұл ретте Қазақстан аймақтық та, жаһандық та қақтығыстарға қатысып қана қоймай, өзін түрлі мемлекеттер арасындағы келіссөздерде тиімді делдал ретінде көрсетті. Дәл осы Назарбаев пен қазақ дипломаттарының іс-әрекеттері Мәскеу мен Ыстамбұл арасындағы өткір қақтығысты шешуде басты рөл атқарды, оның себебі Сириядағы ресейлік бомбалаушының түрікшіл содырларының жойылуы болды.  Ердоған біздің президентпен телефон арқылы байланысқа шықты – Айта кетейін, әңгіме өте қиын болды, бұған Нұрсұлтан Назарбаевтың Түрік Қарулы күштерінің іс-әрекеттерін мақұлдамауы себеп болды... (Назарбаев) әріптесіне жағдайды бейбіт жолмен реттеу мүмкіндігі бар екенін айтты, әңгіме соңында Ердоған Ресей президентімен келіссөздерге келісім берді", - деп Қазақстанның Тұңғыш Президентінің көмекшісі Нұрлан Онжанов осы оқиғаның мән-жайымен бөлісті. Нұрсұлтан Назарбаев арқылы күрделі дипломатиялық операцияның нәтижесінде Владимир Путинге Ресей мен Түркия қарым-қатынасындағы дағдарысты аяқтаған Реджеп Ердоғаннан кешірім сұрайтын әйгілі хат берілді. Қазақ көшбасшысының қақтығысын шешуге көмектескені үшін кейінірек Путин де, Ердоған да алғыс айтты. Ал Түркияның Сыртқы істер министрі Мевлет Чавушоглу кейін: "біз Қазақстан Президентін түркі әлемінің ақсақалы деп бекер айтпағанымыз, ол екі елдің татуласуында басты рөл атқарған", - деп мойындады. Қазақтың сыртқы саяси қызметі "бірінші скрипканы" 2010 жылы Бішкекте президент Құрманбек Бакиевті бес жылда екінші рет құлатқан қырғыз дағдарысын шешуде де ойнады. "Осы уақытта Вашингтонда антиядролық істер бойынша жиналыс болды, Ресей президенті Медведев болды, біз Обамамен бірге үшеуміз шықтық, азаматтық соғыс басталып, Бакиев Бішкекке қарай жылжытқысы келеді деп сыбырлаймыз. Мен оны шығарамын дедім де, ресейлік жауынгерлерден менің ұшағымды жабуды өтіндім", - деді Назарбаев, "егер олай болмаса, онда үлкен қантөгіс болады"деді.  Қазақстан да өз алаңында Сирия билігі мен сириялық қарулы оппозиция өкілдерін бірінші болып жинай алды. "Астана процесі" деп аталатын Диалог бүгінгі күнге дейін жалғасуда. Осы келіссөздердің нәтижесінде, атап айтқанда, Сирияда "құлдырау аймақтары" құрылды және гуманитарлық көмек жеткізу шарттары пайда болды. "Астана процесі пайда болған кезде БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің 2254 қарарын орындау үшін жарыспалылық пен жауапкершілік сезімінен болса да, өзінің күш - жігерін қайта жандандырды (жанжалды реттеу бойынша", - дейді Ресей Сыртқы істер министрі Сергей Лавров, - "Қазақстан болу атмосферасын және тұрмыстық қолайлылықты ғана емес, саяси атмосфераны құруға да көмектеседі. Қазақстан әрдайым бірігу әрекеттерін қолдайды, аймақтың негізгі проблемаларына және халықаралық тұрғыдан қандай да бір ымыралы тәсілдерді ұсынады". Қазақстандық бітімгерлер де әлемнің түрлі өңірлерінде бейбітшілік пен тәртіпті сақтауға белсенді қатысады. Осы мақсатта Қарулы Күштер құрамында Нұрсұлтан Назарбаевтың өкімі бойынша 2000 жылы барлық халықаралық стандарттарға сай келетін арнайы бөлімше құрылды. Қазақ сарбаздары мен офицерлері Тәжікстандағы азаматтық соғысты тоқтатуға көмектесті, Иракта минасыздандырумен айналысты, БҰҰ-ның Батыс Сахарадағы, Кот-д ' Ивуардағы және Ливандағы бітімгершілік миссияларына қатысты. "Іс жүзінде бітімгершілік Қазақстанға үлкен пайда әкеледі, олардан бас тартуға болмайды",-деп сенімді" әскери-стратегиялық зерттеулер орталығы " АҚ жетекші сарапшысы Марат Шибұтов. "Бұл ел тарапынан саяси міндеттемелер алу, аумақта бітімгерлер және операцияны ұйымдастыратын халықаралық ұйым, сондай-ақ әскери және дипломаттардың бірегей дағдыларын дамыту", - дейді Шибутов. Жанжалсыз, бірақ шекаралармен Қазақстанда аумақтық келіспеушіліктер жоқ-бұл ТМД-дағы барлық көршілерімен мемлекеттік шекара туралы шарттар жасасқан жалғыз ел. Бұл көптеген жылдар бойғы келіссөздердің нәтижесі болды, олардың күрделілігін олардың қатысушылары әлі күнге дейін еске алады. "Бұл ел үшін, әсіресе Қазақстан үшін өте маңызды сәт. Біздің көшпелі көшпенділердің ата-бабаларында ешқашан белгіленген шекара болған емес. Мысалы, бізде Ресей империясымен ресми шекара қашан болды? Ешқашан. Қытай Халық Республикасымен патшалық Ресей, Кеңес Одағы шекараны сызып, шарттарға қол қоя алмады және бұл елдер арасындағы қақтығыстар мен түсініспеушіліктердің нүктесі болып келді", - дейді Нұрсұлтан Назарбаев.