Тежеу, қысым көрсету, мәжбүрлеу саясаты соғыстар мысалында

Ибрайқызы Динара, МО, 3-курс

Тежеу, қысым көрсету, мәжбүрлеу саясаты соғыстар мысалында

Негізінде тежеу дегеніміз - басқа тараптың оған зиян келтіру қаупі арқылы кез келген әрекеттің алдын-алу. Егер бұл зиян мұндай әрекеттердің жемістерінен көп болса, екінші жағынан, теорияда олардан бас тарту керек - ұстамдылық жұмыс істейді (А. Арбатовтың анықтамасында). Белсенді, қорлаушы мағынада ұстамау кейде қорқыту деп түсіндіріледі, яғни. ұстап алу ғана емес, сонымен бірге белгілі бір іс-әрекеттерге жауды мәжбүрлеу, ереже бойынша, зиян келтіру қаупінің көмегімен белгілі бір мәселелер бойынша жеңілдіктер беру.

Тежеу арқылы қорқыныш сезімін ұялату ядролық тежеу кезінде жақсы белгілі болды. Оның ядросы - қауіп-қатер - дұшпанға ашық жеткізіліп, оның мүмкіндіктері мен ерік-жігерімен расталады. Қорқытудың нәтижесі - қарсыластың қорқыту жағына қатысты дұрыс емес іс-әрекет жасаған жағдайда өзінің осалдығын білуі.

Мысалы, екінші дүниежүзілік соғыстан соң «қырғи-қабақ» соғыс кезінде АҚШ тарапынан социалисттік лагерь елдеріне (атап айтқанда КСРО-ға) үлкен қысым көрсетілді. Соның нәтежесінде, соғыс стратегияларының концепциясына сай соғыс тікелей формада емес, «нейтральды» мемлекеттер территорясында жүзеге асты. Оған мысал ретінде, Корея түбегіндегі ХХ ғасырдың 50-жылдарындағы оқиғаларды келтіруге болады. Ол жақта осы жоғарыда айтылған 3 стратегияның барлығы сәтті қолданылып, ақыр аяғында тұтас мемлекетті ек түрлі саяси режимге бөлумен аяқталды.

Қорытындылай келсек, Қоршаған ортаны қалыптастыру стратегиялары ұлттық мақсаттарға қол жеткізу кезінде «еркін қолмен» қамтамасыз етуді барынша арттыруға бағытталған. Алайда, «қол бостандығына» әрқашан тек «жұмсақ», позитивті әдістер арқылы қол жеткізуге болмайды. Әрқашан бір немесе басқа субъект (мемлекет, мемлекеттер тобы, үкіметтік емес ұйымдар және т.б.) болады, олардың қызметі, ең болмағанда, сіздің «бостандық дәрежелеріңіздің» санын азайтса, ең көбінде сізге қауіп төндіреді. Мұндай жағдайда жоғарыдағы субъектілер үшін тежеу стратегиясы жүзеге асырылады. Бұл стратегия басқа мемлекеттер үшін «еркін қолды» шектеуге бағытталған.