Есеп жүйесінің қалыптасу кезеңдері

1 деңгей

 1 Есеп жүйесінің қалыптасу кезеңдері: ежелгі есеп жүйесінің пайда болуын сипаттаңыз

Бухгалтерлік есеп (есеп ретінде) әлемдегі кез келген бухгалтерияның нақты қызметін анықтауға және бағалауға мүмкіндік береді. Қоғамды дамыту кезінде бухгалтерлер үш міндетті шешеді:

- есепті барынша ақпараттық және дәл жасау;

- оның қарапайым әрі арзан болуына қол жеткізу;

- шаруашылық өмірдің деректері бойынша ақпаратты уақтылы алу.

Алайда бұл міндеттер бір-бірін едәуір дәрежеде жоққа шығарады және жоққа шығарады, өйткені меншік иесінің, әкімшіліктің, қызметкерлердің, бағыныштылардың, кредиторлар мен дебиторлардың мүдделері қайшы келеді және бұл қайшылықтар міндетті түрде есептік тіркелімде көрсетіледі. Сондықтан оның себебі - біреу бухгалтерлерге әрқашан наразы.

Есеп қашан пайда болғанын нақты айту мүмкін емес. Оның пайда болуының алғышарты адамдар арасындағы экономикалық қатынастарды дамыту болып табылады.

Бухгалтерлік есептің пайда болуы мен қалыптасуын мынадай кезеңдерге бөлуге болады:

- Ежелгі әлем.

- Орта ғасыр.

- Ренессанс пен қосарланған бухгалтерияның пайда болуы.

- Ғылымның пайда болуы. XIX ғасырдың екінші жартысы.

- XX ғ. - бухгалтерлік есептің үдемелі (қарқынды) дамуы.

Есепке алу және оның техникасы әрдайым есепке алу тіркелімдерінің түрлеріне байланысты болады.

Алғашқы сауда операциялары б.з.б. 3200 ж. саз кестелерінің кестелерінде (кестелерінде) тіркелген (барлығы есепте жүйелі тіркеуді алдын ала анықтаған). Мысырдағы (Мысыр) ерте папирустар хронологиялық тіркеудің дамуына ықпал етті. Бес мың жыл бұрын есепке алу үшін піл сүйегінен жасалған кестелер пайдаланылған. Ерте Үндістанда саптық аяқтар шот-регистрлер ретінде пайдаланылды, оларға жартастар - бастапқы құжаттар (картотеканың бейнесі ретінде) салынды. Грекия мен Римде балауыз тақтайшалар, мыс тақталар, кенеп, пергамент (майлау және ылғал өткізбейтін қағаз), папирус пайдаланылды. Галияда керамикалық тас плиталар мен тас сынықтар, Перуде жіптер қолданылған. Кейіннен кітап-кодекс пайда болды.

Қытайда бухгалтерлік есеп жүргізудің маңызды ерекшеліктеріне 8000 жыл толды.

Адамзат тарихындағы ең алғашқы ірі еңбек бөлінісі - жалпымемлекеттік қауымнан мал өсірушілердің бөлінуі - тұрақты сипатқа ие болған нағыз экономикалық алмасуды тудырды.

Адамзат тарихындағы еңбектің екінші ірі бөлінісі - бұл алмасуды одан әрі дамыту үшін жағдай жасау. Өнімнің едәуір бөлігі бірінші кезекте айырбастау үшін өндіріле бастады, яғни тауарға айналды. Бұл алмасудың баламалылығы ұғымын қалыптастыруға және күлдің мөлшерін жасауға мүмкіндік берді.

Үшінші ірі еңбек бөлінісі көпестер тобы бөлінгенде болды. Сауда айқын қоғамдық сипатқа ие болғандықтан, ол шаруашылық қызметтің деректерін көрсететін бухгалтерлік теорияның пайда болуы мен дамуына ықпал етті.

2 Бухгалтерлік есептің қарапайым нысаны, қазіргі заманғы бухгалтерлік есептің қалыптасуымен даму жағдайын бағалаңыз

Есеп жүйесінің қалыптасу кезеңдері: ежелгі есеп жүйесінің пайда болуы, бухгалтерлік есептің қарапайым нысаны, қазіргі заманғы бухгалтерлік есептің қалыптасуы мен дамуы

  Есеп жүйесінің дамуы белгілі бір эволюциялық қалыптасу кезеңдерінен өткен. Есептік жүйенің қалыптасу кезеңдері:

  1 кезең:Сауда (1800ж. дейін)-екі жақты жазбаның пайда болуы,ақпараттарды хронологиялау,жүйелеу,бақылау әдісі,баланс, Бас кітап,ұлттық шоттар жүйесін құру.

  2 кезең: Кәсіпкерлік (1900ж.дейін)- өнімнің өзіндік құнын анықтау,шоттар жоспарын құру, шығынды бөлу әдістерін анықтайтын өнеркәсіптік бухгалтерияның дамуы.

  3 кезең: Ұйымдастыру. (1950ж. дейін)-есепті мемлекеттік стандарттау,ұлттық шоттар жүйесінің пайда болуы,бухгалтерияның қаржылық және талдау(басқару) болып бөлінуі.

  4 кезең: Оптимизациялау (1950-1975жж.)-есепте ЭЕМ қолданылып,бухгалтердің ЖОА, директ-костинг алғаш рет қолданылуы,маржиналдық бухгалтерия,шығын-өндіріс әдісін жүзеге асыру.

...