Қарыз капиталы , қарыз пайызы және кәсіпкерлік табыс теориялары

Қарыз капиталы , қарыз пайызы және кәсіпкерлік табыс теориялары

Қарыз капиталы - бұл өнеркәсіп капиталының оқшауланған бөлігі. Қарыз капиталының шеңбер айналымымен түсіндіріледі. Шеңбер айналымы процесінде капитал бір мезгілде барлық үш түрде бола алады: ақшалай, өндіргіш және тауарлы. Сондықтан капиталдың белгілі бөлігі тұрақты ақшалай күйде болады және оқшаулануы мүмкін, сөйтіп қарыз капиталының қайнар көзіне айналады.

     Қарыз капиталының бірнеше қайнар көзі бар:

     тауарды өткеру мен жаңасын сатып алудағы уақыттың сай келмеуі;

     қосымша құн бөлігінің қорлануы, бірақ уақытша өндірісті ұлғайтуға қолданылмайды;

     амортизациялық қордың жабдықтары;

     амортизациялық төлемдер;

     кәсіпорын пайдасы,түсіп тұратын дивиденттер, қарыз пайдасы, рента және басқалары.

     Жоғарыда айталған, сілтемелердің барлығыда қарыз капиталын құрайды, бірақ капитал қозғалыссыз тұруы мүмкін емес, ол пайда келтіру үшін міндетті түрде қозғалуы қажет.

      Қарыз капиталының қозғалысы: A-A` болып бейнеленеді, мұндағы А`=A+a. а-ақшаның өсімі,пайда. Бұл жерде пайда қосымша құнның өзгерген түрі ретінде жүзеге асады. Мұнда пайданың қайнар көзі жасырын түрде.

      Қарыз капиталы (cауда капиталы сияқты) қазіргі жаппай өндіріс жағдайында негізінен өнеркәсіп капиталына қызмет жасайды. Өндіріс процесін үзіліссіз алға қозғалту үшін өнеркәсіп капиталы тұрақты еркін ақша қорларына мұқтаж: Еркін ақша қорында болатын қиындықтар көбіне өндірілген тауарды өткерудің ыңғайсыз нарықтың конъюктура қиындығымен, өткізетін нарықтың алыстығы, байланыс және көлік құрал-сайманының жеткіліксіз дамуы, сатып алушы төлем қабілеттілігінің жоғары еместігі, өндірілген тауардың бәсекелестік қабілеттілігінің төменділігімен және т.б түсіндіріледі. Сондықтан өнеркәсіп кәсіпкері көбіне жердегі барлық құрал-жабдықтарды қосуға барынша тырысады, сөйтіп өндірістің тоқтауына жол бермейді.