Әрекет принципі бойынша сорғыларды жіктеу

Әрекет принципі бойынша сорғыларды жіктеу

Жоспар:

1. Кіріспе
2. Көлемді сорғылар
3. Қалақшалы сорғылар
4. Ағынды сорғылар
5. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Сорғыдағы басым күштердің сипаты бойынша: қысым күштері басым болатын көлемді және инерция күштері басым болатын динамикалық. Жұмыс камерасын сорғының кірісі мен шығысымен қосу сипаты бойынша: мерзімді қосылу (көлемді сорғылар) және кіріс пен Шығысты тұрақты қосу (динамикалық сорғылар).

Тұтқыр сұйықтықтарды айдау үшін көлемді сорғылар қолданылады. Бұл сорғыларда энергияның бір түрленуі — қозғалтқыштың энергиясы сұйық энергияға тікелей айналады (механикалық => кинетикалық + потенциал). Бұл жоғары қысымды сорғылар, олар сорылатын сұйықтықтың ластануына сезімтал. Көлемді сорғылардағы жұмыс процесі теңгерілмеген (жоғары діріл), сондықтан олар үшін жаппай іргетастар жасау қажет. Сондай-ақ, бұл сорғылар біркелкі емес беріліспен сипатталады. Мұндай сорғылардың үлкен артықшылығы құрғақ сору (өзін-өзі сору) қабілеті деп санауға болады.

Динамикалық сорғыларға энергияның қос түрленуі тән (1 кезең: механикалық → кинетикалық + потенциалдық; 2 кезең: кинетикалық → потенциалдық). Динамикалық сорғыларда ластанған сұйықтықтарды сорып алуға болады, олар біркелкі қызмет етеді және жұмыс процесінің тепе-теңдігіне ие. Көлемді сорғылардан айырмашылығы, олар өздігінен соруға қабілетсіз.

Көлемді сорғылар

Көлемді сорғылардың процесі жұмыс камерасын сұйықтықпен кезек-кезек толтыруға және оны жұмыс камерасынан шығаруға негізделген. Көлемді сорғылардың кейбір түрлері:

• Импеллер сорғылары-сорғының шығысында сорылатын өнімнің ламинарлық ағынын қамтамасыз етеді және оны диспенсер ретінде пайдалануға болады.
• Пластиналық сорғылар-сорғының шығысында сорылатын өнімнің біркелкі және тыныш сорылуын қамтамасыз етеді, оларды мөлшерлеу үшін қолдануға болады. Реттелетін де, реттелмейтін де болуы мүмкін. Пластиналы реттелетін сорғыларда берілістің өзгеруі ротор мен статордың эксцентриктілігін өзгерту арқылы жұмыс камерасының көлемін өзгерту арқылы жүзеге асырылады. Гидравликалық және механикалық реттегіштер реттеуші құрылғы ретінде қолданылады.
• Бұрандалы сорғылар-сорғының шығысында сорылатын өнімнің біркелкі ағынын қамтамасыз етеді, оны мөлшерлеу үшін пайдалануға болады
• Поршеньді сорғылар өте жоғары қысым жасай алады, абразивті сұйықтықтармен нашар жұмыс істейді, оларды мөлшерлеу үшін қолдануға болады
• Перистальтикалық сорғылар төмен қысым жасайды, химиялық инертті, мөлшерлеу үшін қолдануға болады
• Мембраналық сорғылар-төмен қысым жасайды, оларды мөлшерлеу үшін қолдануға болады

Көлемді сорғылардың жалпы қасиеттері:

• Жұмыс процесінің циклдік сипаты және онымен байланысты беріліс пен қысымның бөлінуі мен пульсациясы. Көлемді сорғыны беру біркелкі ағынмен емес, бөліктерде жүзеге асырылады.
• Тығыздық, яғни қысым гидролиниясының сорғыдан тұрақты бөлінуі (пышақ сорғылары тығыздыққа ие емес, бірақ ағып кетеді).
• Өзін-өзі сору, яғни көлемді сорғылардың сору гидролиниясында сұйықтықты сорғының деңгейіне дейін көтеру үшін жеткілікті вакуум жасау мүмкіндігі(пышақ сорғылары өздігінен сорылмайды).
• Қысым гидролиниясында пайда болатын қысымның сұйықтықты сорғымен қамтамасыз етуден тәуелсіздігі

Қалақшалы (динамикалық) сорғыштар

Қалақшалы (ортадан тепкіш) сорғыштардағы қысым, қалақшалы доңғалақтардың айналуындағы ортадан тепкіш күштің сұйыққа әсерінен пайда болады.

Динамикалық сорғылар бөлінеді:

1. Пышақ сорғылары, жұмыс органы-пышақ дөңгелегі немесе ұсақ бұранда. Оларға мыналар кіреді:

• Механикалық жетек энергиясын ағынның потенциалдық энергиясына түрлендіру доңғалақ пышақтарының сұйықтықпен әрекеттесуі кезінде пайда болатын центрифугалық күштердің әсерінен болатын центрифугалық күштер. Орталықтан тепкіш сорғылар бөлінеді:

• Орталықтан тепкіш-шнек сорғысы-жұмыс органына сұйықтықты жеткізу арқылы ортадан тепкіш сораптың түрі, үлкен диаметрлі ұсақ кірмелі шнек (дискілер) түрінде жасалған, ортасында орналасқан, корпустың жанасқан жоғары немесе бүйірінен лақтыра отырып. Мұндай сорғылар желім сияқты карамельдейтін және желімделетін массаларды сорып алады
• Консоль сорғысы-жетектен алыс орналасқан біліктің соңында орналасқан жұмыс доңғалағына сұйықтықты бір жақты жеткізетін центрифугалық сорғының бір түрі.
• Радиалды сорғылар, олардың жұмыс органдары радиалды дөңгелектер болып табылады. Төмен беріліс мәндерінде жоғары қысымды төмен жылдамдықты бір сатылы және көп сатылы сорғылар.

1. Жұмыс органы пропеллер түріндегі қалақты доңғалақ болып табылатын осьтік (пропеллерлі) сорғылар. Бұл сорғылардағы сұйықтық доңғалақтың айналу осі бойымен қозғалады. Жоғары жылдамдықты сорғылар жоғары беріліс мәндерімен сипатталады, бірақ төмен қысым мәндері.

• Жартылай осьтік (диагональды, турбиналық) сорғылар, олардың жұмыс органы-жартылай осьтік (диагональды, турбиналық) пышақ дөңгелегі.

1. Құйынды сорғылар-механикалық энергияны ағынның потенциалдық энергиясына (қысымға) айналдыру сорғының жұмыс каналындағы құйынның пайда болуына байланысты болатын жүзді сорғылардың жеке түрі.
2. Сұйықтықтың қозғалысы қосалқы сұйықтық, бу немесе газ ағынының энергиясы есебінен жүзеге асырылатын реактивті сорғылар (жылжымалы бөліктер жоқ, бірақ тиімділігі төмен).
3. Сұйықтықты айдау үшін гидравликалық соққы құбылысын қолданатын қошқарлар (гидротарандар) (минималды жылжымалы бөліктер, үйкелетін беттер жоқ, құрылымның қарапайымдылығы, жоғары шығу қысымын дамыту мүмкіндігі, тиімділігі мен өнімділігі төмен)

Ағынды (құйынды) сорғылар

Құйынды сорғылар-сұйықтық жұмыс доңғалағының шеткері бойымен тангенциалды бағытта қозғалатын динамикалық сорғылар. Механикалық жетек энергиясын ағынның потенциалдық энергиясына (қысымға) түрлендіру сорғының жұмыс каналындағы пышақ дөңгелегі қоздыратын бірнеше құйындарға байланысты болады. Нақты сорғылардың тиімділігі әдетте 30% аспайды. Құйынды сорғыны пайдалану жылдамдық коэффициентінің мәні ns<40 бойынша негізделген. Көп сатылы нұсқадағы құйынды сорғылар шағын берілістер кезіндегі жұмыс қысымдарының диапазонын едәуір кеңейтеді, жылдамдық коэффициентін көлемдік типтегі сорғыларға тән мәндерге дейін төмендетеді.