Материалдық нүкте және оның орыны

Билет 1

1.Материалдық нүкте және оның орыны. Түзу сызықты бір қалыпты және бір қалыпты емес қозғалыс. 

Механика – материя қозғалысының ең қарапайым формасын, яғни денелердің немесе олардың  жеке  бөлшектерінің  бір-бірімен  салыстырғандағы  орын  ауыстыруын  зерттейтін ғылым. Табиғаттағы  қозғалыстың  ең  қарапайым  түрі  –  механикалық  қозғалыс.[pic 1] 

Жалпы  айтқанда,  механикалық  қозғалысдегеніміз  бір ененің  басқа  материалдық  денелермен  салыстырғанда  орын  ауыстыруы.Материалдық  нүкте дегеніміз  массасы  қарастырылып  отырған  дененің  массасына  тең  геометриялық  нүкте.Механикада дағдылы анықтамасы материалдық нүктені есептерді шығаруда өлшемі жоқ деп есептеуге болатын нәрсе дейді. Бұл нәрсе деформацияланбайды, айнала алмайды. Қозғалыстың ең қарапайым түрі – бірқалыпты түзусызықты қозғалыс.Түзу сызықты бірқалыпты қозғалыс. Дене түзу бойымен қозғалса,  қозғалыс түзу сызықты деп аталады. Егер қозғалған дене кез келген өзара тең уақыт аралығында бірдейжол  жүрсе,  ондай  қозғалыс  бірқалыпты  қозғалыс  деп  аталады.  Сондықтан қарасатырылатын дененің қозғалысы түзу сызықты бірқалыптыболады. Қозғалыстың бір бірінен айырмашылығы болады, өйткені әртүрлі дене бірдей уақыт аралығында түрлі жол жүруі мүмкін. Қозғалыстың осыедай өзгерісін біз жылдамдық деген ұғым  енгізу  арқылы  сипаттаймыз.Жылдамдығының бағыты да, шамасы да тұрақты болатын қозғалысты бірқалыпты түзусызықты қозғалыс деп атайды.Бірқалыпты емес қозғалыс.Дененің бірқалыпты емес қозғалысы дегеніміз дененің бірдей уақыт аралықтарында әртүрлі арақашықтықтың өтілуі.Мысалы қаладағы көліктердің қозғалысы бірқалыпты емес.Бағдаршамда жасыл жанса көліктер шапшан қозғалады, бағдаршамда қызыл жанса тоқтайды.