ҚАЗАҚСТАННЫҢ ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ӨНЕРКӘСІБІНЕ ТИІСТІ ИНЖЕНЕРЛІК ТӘЖІРИБЕ – GEP ЕНГІЗУДІҢ ӨЗЕКТІЛІГІ

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ӨНЕРКӘСІБІНЕ ТИІСТІ ИНЖЕНЕРЛІК  ТӘЖІРИБЕ – GEP ЕНГІЗУДІҢ ӨЗЕКТІЛІГІ

Түйін: Бұл мақалада Қазақстанның фармацевтикалық өнеркәсібіне тиісті инженерлік тәжірибе – GEP енгізудің өзектілігі негізделген. Бұл стандарттың Қазақстан Республикасын сапалы, қолжетімді және қауіпсіз дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету үшін сапалы фармацевтикалық зауыттарды соғуда өз септігін тигізетіндігі анықталған.

Түйінді сөздер: GEP, фармацевтикалық сала, инженер,GMP.

Өзектілік: Қазақстанның фармацевтикалық саласы өзінің белсенді даму сатысына енді. Мемлекет стратегиясы отандық фарминдустрияны жаңғырту үшін қуатты серпін беруге, қазақстандық кәсіпорындарда дәрілік заттар өндірісінің тиісті практикасының әлемдік стандарттарын енгізуге, ел халқын тиімді отандық препараттармен және олардың әлемдік нарықтарға экспортын қамтамасыз етуге бағытталған. Қазақстан Республикасының халықты дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясатының негізгі бағыты фармацевтикалық нарықта қолжетімді, тиімді және сапалы дәрілік заттардың болуы болып табылады.Қазақстанда дәрілік заттардың жиынтық нарығында 7000-нан астам атау бар [1].

Материал және зерттеу әдістері: Халықты дәрі-дәрмектермен қамтамасыз етудің оңтайлы деңгейіне қол жеткізу үшін бірінші кезекте ұлттық фармацевтикалық өндірісті дамыту қажет. Бұл өз кезегінде күрделі, еңбекті қажет ететін, қымбат тұратын және сонымен бірге халықтың денсаулығын қамтамасыз ету үшін қажетті процесс.  Бүгінде отандық фармацевтика өнеркәсібі-бір мезгілде Қазақстанның инвестициялық тартымдылығын, оның азаматтарының әл-ауқатын қамтамасыз ететін халық шаруашылығының негізгі салаларының бірі және елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін стратегиялық маңызды сала болып табылады. Қазақстанның фармацевтикалық секторын толығымен GMP стандарттарына көшіру жоспарлануда. Тиісті өндірістік тәжірибені енгізу елеулі инвестицияларды талап етеді және жоғары экономикалық нәтижелілікті болжайды. ҚР-да соңғы 7 жылда дәрі-дәрмектерді сату айналымы жыл сайын 15-20%- ға артып, өткен жылы 1,3 миллиард долларды құрады. GMP ережелері бойынша жұмыс өндірушілерге әлемдік нарықта өз дәрілік препараттарының бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді [2].

Фармацевтикалық индустрияны дамыту елдің импортқа тәуелділігін төмендету және ел халқының сапалы және қолжетімді дәрілік заттарға қажеттілігін қамтамасыз ету есебінен ұлттық қауіпсіздікті нығайтуға қызмет етеді [3]. Дәрілік өнімнің сапасын арттыру және дәрілік қауіпсіздікті қамтамасыз ету міндеті GMP ережелерін – дәрілік заттардың тиісті өндірістік практикасын енгізуді талап етеді. GMP стандарттарына көшу дәрілік заттардың өндірісін және сапасын бақылауды сапалы, жаңаша ұйымдастыруға, технологиялық режимдердің іркіліс қаупін төмендетуге, нарықтық экономиканың маңызды уәждемелік құрамдас бөліктерінің бірі болып табылатын бәсекелестік артыруға мүмкіндік береді [4].

Фармацевтикалық өнеркәсіпті құру шарттарының бірі фармацевтикалық өндіріс объектілерін салу мен қайта жаңартуда тиісті өндірістік практика (GMP) ережелерін пайдалану болып табылады.

ҚР СТ 1617-2006 " дәрілік заттарды өндіру. Тиісті өндірістік тәжірибе. Негізгі ережелер "жобалау" 6 Үй-жайлар мен жабдықтар " бөлімінде қарастырылады, онда жоба болашақ орындалатын жұмыстарға сәйкес болуы тиіс. Атап айтқанда, "6.1 Үй-жайлар" кіші бөлімінде үй-жайлар мен олардың жабдықтарының жобасында жәндіктер мен жануарлардың енуінен барынша қорғауды қамтамасыз ету қажеттілігі атап өтілді, ал "6.1.2 өндірістік аймақ" кіші бөлімінде салынатын үй-жайлардың жобалау шешімдері өндірістік операциялардың тазалығы мен логикалық реттілігіне қойылатын талаптарға сәйкес келуі тиіс екендігі анықталды.