Сүт өнеркәсібі Қазақстан Республикасындағы

Сүт өнеркәсібі Қазақстан Республикасындағы тамақ өнеркәсібінің жетекші салаларының бірі болып табылады. Сүт өнімдерін өндіруге арналған сүт шикізатының негізгі түрі: табиғи сиыр сүті, сүтті бөлу арқылы алынған кілегей, қаймағы алынбаған сүтті өңдеу процесінде алынатын екіншілік сүт шикізаты (майы алынған сүт, айран және сарысу).

Сүт – адамның ең құнды тағамы. Одан жоғары құнды сүт өнімдерінің кең ассортименті дайындалады: сары май, ірімшік, сүзбе, қаймақ, қаймақ, айран, йогурт, сүт консервілерінің алуан түрі және т.б. Сүттің жоғары биологиялық және тағамдық құндылығы оның құрамында барлық қажетті заттардың ағзаға оңай сіңетін түрінде болуы. Көбінесе сүт өнімдері дистикалық, ал ашытылған сүт өнімдері емдік өнім ретінде жиі қолданылады.

Қазіргі уақытта сүттің 200-ден астам әртүрлі компоненттері белгілі. Сүттің негізгі құрамдас бөліктеріне су, белоктар, майлар, көмірсулар, минералдар, сондай-ақ шағын дәрумендер, ферменттер, гормондар, фосфатидтер және т.б. кіреді. Сонымен қатар, сүтте әртүрлі жолдармен түсетін бөгде заттар болуы мүмкін: антибиотиктер, ауыр металдар, радионуклидтер, афлатоксиндер және т.б.. Сүт өнімдерін өндіру үшін қаймағысыз сүтпен қатар, қаймағысыз сүтті, майсыздандырылған сүтті, майсыз сүтті және сарысуды бөлу арқылы алынған кілегей қолданылады.

Сүтті пісіріп, бетіндегі қаймағын алып жеп, өзін ішеді, сүттен әртүрлі тағамдар әзірленеді. Сүтті тартып, шикі қаймақ алады. Ешкінің сүтін емге ішеді. Қымыз – биенің сауылған сүті – саумалды ашытып, күбіде пісіп, дайындайды. Өте шипалы, адам жанына күш-қуат беретін сусын.

Сүт сауын малдан, яғни жылқыда — биеден, түйеде — інгеннен, сиырда — сауын сиырдан, қой, ешкіде — саулықтан алынатын сүтті және оның қымыз, шұбат, айран, қатық сияқты өнімдерін бір сөзбен "ақ" деп атайтынын жоғарыда айттық. Сүт және одан жасалатын тағамдардың сапасы да, құнары да, нәрі де өте жоғары болады. Сондықтан