Тоңазтқыштардың сапа деңгейін квалиметриялық әдістермен бағалау

2 Тоңазтқыштардың сапа деңгейін квалиметриялық әдістермен бағалау

2.1 Сапан дифференциалдық әдіспен бағалау

Өнімнің, оның ішінде тоңазытқыштардың сапа деңгейін бағалауды квалиметрияда қабылданған әдістермен жүргіземіз.

Квалиметрия-кез келген табиғат объектілерінің сапасын кешенді сандық бағалау мәселелері мен әдіснамасын зерттейтін ғылыми пән.

Квалиметрия теориялық және қолданбалы болып бөлінеді.

Курстық жұмыста нысандардың нақты түрлері үшін сапаны сандық бағалау әдістерін әзірлейтін қолданбалы квалиметрияға сүйенеміз.

Біртекті өнімнің сапа деңгейін бағалау кезінде екі квалиметриялық әдіс қолданылады: дифференциалды, кешенді.

Дифференциалды әдіс деп қарастырылып отырған өнім үлгісінің сапа көрсеткіштерін базалық үлгінің сапа көрсеткіштерімен салыстыруға негізделген әдіс деп аталады.

Өнім сапасы көрсеткішінің базалық мәні-өнімнің сапасын салыстырмалы бағалау кезінде негізге алынған өнім сапасы көрсеткішінің мәні. Базалық үлгіні таңдау қаралатын үлгілердің сапа деңгейін бағалау мақсатына байланысты жүзеге асырылады. Бағалау мақсаты бағаланатын өнім жүргізілетін нормативтік-техникалық құжатқа сәйкес сынау нәтижелері бойынша шешім қабылдау болып табылған жағдайда, онда базалық көрсеткіштер ретінде осы стандарттың көрсеткіштері пайдаланылады. Егер тұтынушы тұрғысынан сапаны бағалау қажет болса, онда қарастырылып отырған ең бәсекеге қабілетті үлгі базалық болып табылады.

 Аралық квалиметриялық шкаласы бойынша, қаралып отырған өнім көрсеткішінің I мәнінен рі Б базалық үлгісінің сапа көрсеткішінің I-е мәні шегерілетін кезде.

 Қатынастардың квалиметриялық шкаласы бойынша, бұл жағдайда К0 сапа көрсеткіштерін анықтайды.

К0 = Рi / Рi баз (1)

        К0 = Рi баз / Рi (2)        

мұндағы, Рі – бағаланатын өнім сапасының I-ші көрсеткішінің мәні;

Рі баз-I базалық көрсеткіштің мәні;

          i-өнім сапасы көрсеткіштерінің саны.

Салыстырмалы көрсеткіштің артуы өнім сапасының артуына сәйкес келетін формуланы таңдайды.

Сапа көрсеткіштерінің салыстырмалы мәндері екі тараптың бірлігінен   20% - дан артық (0,8< Ki <1,2) ерекшеленбеуі тиіс, өйткені осы шектерде рі көрсеткішінің нақты мәнінің өзгеруінің Кі көрсеткішінің салыстырмалы өзгерісінің шамасына әсері 1 немесе 2 формуланы пайдалану кезінде шамамен бірдей болады. Бұдан әрі нүктелер координат жүйесіне: абсцисс осі      бойынша – Рі көрсеткішінің мәні, ординат осі бойынша – Кі көрсеткішінің бағасы қойылады; басты нүктелер арасындағы интервалдағы тәуелділіктің өзгеру үрдісін анықтайды және кесте жасайды. Есептеу машиналарын пайдалану кезінде қисықтар тиісті аналитикалық функциялармен аппроксимациялау қажет.

Курстық жұмыста тоңазытқыштардың сапа деңгейін дифференциалды әдіспен бағалауды  квалиметриялық шкаласының көмегімен жүргіземіз.

Базалық модель ретінде Бирюса 14 модельінің тоңазытқышын таңдаймыз. 1 және 2 формулаларын пайдалана отырып, тоңазытқыштардың қалған төрт үлгілеріне қатысты сапа көрсеткіштерінің мәнін анықтаймыз.

Кесте №2-сапа көрсеткіштерінің салыстырмалы мәні