Процестер және тапсырмалар

№9 зертханалық жұмыс

Тақырып: Процестер және тапсырмалар

Мақсаты: Процесс түсінігімен танысу. Тапсырмаларды басқаруды және процестермен сигналдауды үйрену

Ашық операциалық жүйелердің концепцияларында процесс түсінігі файлы өте маңызды. Процесс - бұл жадыдағы тамаша идентификаторына ие орындалу кодының бірлігі.

 Қабықшадан жай команданы беріп, операттор ОЖ-ге  басқа процесті жүктеуді тапсырады. Орындау кезінде процесс  басқа процестерді туғыза алады және күйдің толық қатарын өтеді. Жүйедегі  тіркелу процесінде ереже ретінде туылған, қабықша өзі де процесс болып келеді, өз кезегінде  инициализациялық процесс  болып туылады.

Файлдарға ұқсас, процесстер өз кезегінде өзара қарым-қатынастарында иерархия (дерева) түрінде бола алады. Файлдардың иерархиясынан өзгеше, бұл бұтағының (дерева) қабырғасы кіріктірістірілгендікті бермейді, ол туылғандығын береді («әке-бала»). Егер басқа процесстен туған болмаса, жүйені жүктеу кезінде ядроның өзімен шығарылатын  «тамырлы» процесс болмаса, процесс жүйеде басқаша пайда бола алмайды.

Процесстерді ps стандартты командамен зерттеуге болады. Өлшемсіз берілген, ол сол мезеттегі қабықша және туылған процесстер туралы ақпаратты шығарады.

[pic 1]

Қортындыда төрт баған бар:

• PID бұл жүйе үшін тамаша прцесстің идентификаторы (ол процесстің туылуы кезінде орнатылады және сонына дейін өзгеріссіз сақталады)
• TTY процесс жүктелген терминал,
• TIME процесстің уақыты ( процессордың уақыты, оның күйін «түсіру» мезетіндегі прцесстің алуы),
• CMD         командасының, берілуі процесстің туылуына әкелді.

Берілген жағдайда екі процесс туралы ақпарат алынған олар: bash қабықшасы және ps сыртқы командасы.

 Ps командасы - А жүйедегі барлық процесстер туралы ақпаратты береді (жай қолданушыға басқа процесстер туралы ақпарат көрінісі қауіпсіздік ойында шектеулі болуы мүмкін ).

Көрнекілік үшін "-А" кілтімен  бірге қортындыға «ұзын» формат енгізетін "-l" ("эль")  кілтін және CMD өрісіндегі процесстер арасындағы шегіну  қатынастарды  сипаттайтын "-Н" кілтін қолдануға болады.

"-l" кілтінің орнына  "-w" кілтін қолданып бірнеше өзгеше процесстің параметрлер жиынын алуға блады, ал "-o" кілті  әр жүйемен процесске қисынды параметрлер жиынын жүйеде жұмыс істей алатын санынан егізуге мүмкіндік береді ( Бұл кілтін аргументі ретінде белгілеп).

Стандарт болып он бес параметр анықталған, нақты жүйе үшін оларға параметрлер қосыла алады.

UID - бұл процессор иесінің – қолданушы идентификаторы. "-l" кілтін қолданғанда идентификатор сан күйінде шығарылады, "-w" кілтінде сандық идентификаторға символдық идентификатор сәйкес келеді. 0 сандық идентификатор әрқашан басты қолданушыға "root" сәйкес келеді.

UID көбіне процесстің алғашқысынан мұраға қалып отырады. Тіркелу программасымен жүктелетін, прграммалар тіркелуідің өзінің UID- ді – 0 болса да, олардың UID- ді программамен жүктелетін индикаторға сәйкес болатын ескертуді қабықша-процесстері құрайды. Тағы бір ескерту – бағдарлама жүктелгендегі файлға SUID битімен орнатылған процесстер.   Олардың UID-і олардан туған процестермен сәйкес келмейді, орындалатын файлдың иесіне сәйкес келеді. SUID (және оған ұқсас GUID биті) –бұл ОЖ дәрежесінің жүйені қараудың мықты құрал-жабдығы, өйткені ол қолданушыға өзінің дәрежесінен де жоғары процестерді жүктей алады (сонымен қатар негізгі қолданушы дәрежесін де). SUID битін негізгі қолданушы ғана орната алады. Ұқыпты құрастырылған және басқарылтын жүйеде SUID (және/немесе GUID) битімен орнатылған программалар саны минималды болады.

PID – бұл процесстің керемет идентификаторы, aл PPID – оның ата-анасының идентификаторы. «Бұтақтағы» "-Н" құрастырылған кілтінің орналасуы және  PPID әртүрлі процесстері арасында сәйкестіктер бар.

TIME – процесс уақыты – сол процесстің бар болу уақыты кезіндегі орындауға жұмсалған процессорлық уақыттың біріккен саны.

S - процесстің күйі. Жүктелген процесс төрт стандартты қалыпттың біреуінде бола алады: "R" (орындаушы), "S" (енгізу-шығаруды күруші), "Т" (тоқтатылған), "Z" ( орындалған бірақ  басты процесске хабар беріп үлгірмеген, "зомбирленген").