Банктік несие түрлері, артықшылықтары және кемшіліктері

Қазақстан Республикасы Жоғары білім Министрлігі

Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті

“Қаржы және Құқық” факультет

[pic 1]

Реферат

Тақырыбы: Банктік несие түрлері, артықшылықтары және кемшіліктері

                             Орындаған: Бөлегенова Айгүл

                                  Тобы: ФИН-20-1

                                  Кафедра: Қаржы

                                  Пән:Банктік менеджмент

                                  Тексерген: Шодыраева Ш.

Ақтау қаласы.2023жж

Жоспар

Кіріспе

I

II

III

Қорытынды

Кіріспе

Нарықтық экономика жағдайында несиенің негізгі түрі банктік несие болып табылады. Кәсіпкерлік субъектілері мен азаматтарды несиелендіру – мамандандырылған несиелік мекемелер ретінде банктердің маңызды функцияларының бірі. Банктік несие – халық шаруашылығын ынталандырудың қажетті құралы, онсыз тауар өндірушілер табысты жұмыс істей алмайды. Қазіргі жағдайда макро және микро деңгейде де, ұлттық экономиканы дамыту мүддесінде банктік несиені дұрыс және тиімді пайдалануды үйрену қажет.

Банктер қаржылық делдал рөлін атқарады. Бір жағынан олар заңды және жеке тұлғалар болып табылатын салымшылардан қаражат қабылдайды. Екінші жағынан, банктер тартылған қаражатты әртүрлі активтерге орналастырады, оның бір түрі банктік несие болып табылады. Банктің бұл қызметі барлық мүдделі тараптарға нақты пайда әкеледі. Салымшылардың салымдары айналыс құралы қызметін және өтімді активтер қызметін атқарады, өз иелеріне белгілі бір пайыз әкеледі.

1. Банктік несие

Банктік несие – экономикада кең тараған несиелеу нысандарының бірі, оның объектісі ақша қаражаттарын аудару болып табылады. Оны тек мамандандырылған несие мекемелері – орталық банктен осындай операцияларды жүзеге асыруға лицензиясы бар коммерциялық банктер береді. Несиелік қатынастар несие шартымен немесе несиелік келісіммен ресімделеді.

Банктер өздерінің қолда бар ресурстары шегінде кәсіпорындар мен халыққа несие бере алады. Несие беру ресурстары ретінде банктер өз қаражаттарын – жарғылық, резервтік және басқа қорларды пайдаланады; олардың кәсіпорындардың, ұйымдардың және кооперативтердің есеп айырысу және ағымдағы шоттардағы ақша қаражаттарының қалдықтары, заңды тұлғалардың салымдары, банк шоттарында сақталған халықтың салымдары, басқа көздер.

Банктік несие бойынша табыс банктік сыйақы түрінде келеді, оның мөлшерлемесі тараптардың келісімі бойынша оның берілген уақыт кезеңіндегі орташа деңгейін және несиелеудің нақты шарттарын ескере отырып белгіленеді.

Несие беруші – уақытша пайдалануға құн беретін несиелік қатынастың субъектісі.

Ол мыналармен сипатталады:

а) өзінің де, уақытша бос шетел қаражатын да несиелейді;

 б) несиені беру қайтарымды, ақылы негізде жүзеге асырылады;

в) босатылған ресурстарды бөлу өнімді сипатта болса;

г) несие беру қолма-қол ақшамен де, тауарлық нысанда да жүргізілуі мүмкін;

д) оның жағдайы екі жақты, ол бір мезгілде қарыз алушы бола алады

Валюталық қатынастардың және соған сәйкес несиелік қатынастардың дамуы белгілі бір кезеңде кредиторлық функциялардың арнайы қаржы институттары – банктердің қызметінде шоғырлануына әкелді. Банкирлер уақытша бос қолма-қол ақша жинақталған көптеген кредиторларды бейнелейді. Банктер несиелендіру үшін тек өз және қарыз қаражатын ғана емес, сонымен бірге шығарылған қаражатты да пайдалана алады.

Қарыз алушы – несие алған және оны өтеуге міндетті несиелік қатынастың тарапы. Өз қаражатының уақытша жетіспеушілігін бастан кешіретін заңды және жеке тұлғалар – мемлекеттік кәсіпорындар, акционерлік қоғамдар, жеке фирмалар, банктер, мемлекет, азаматтар және т.б. қарыз алушы бола алады. Сонымен қатар, несиелік қатынастарға қатысу үшін тек несие алуға деген ұмтылыс жеткіліксіз. Қарыз алушы несие мерзімі аяқталғаннан кейін өзіне алған қаражатты қайтаруға экономикалық және құқықтық кепілдіктер беруге міндетті. Материалдық құндылықтар мен бағалы қағаздардың кепілі, қарыз алушы төлем қабілетсіздігі жағдайында кепілгердің қарызды өтеу жөніндегі міндеттемесі қайтаруды қамтамасыз ету бола алады.