Саясаттың негізгі түсініктемелеріне салыстырмалы талдау

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

Халықаралық қатынастар факультеті

СӨЖ

Саясаттың негізгі түсініктемелеріне салыстырмалы талдау

                                 Орындаған: Ерғали А.Е.

                                      Қабылдаған: Мусатаев С.Ш.

Алматы, 2020ж

Саясаттың негізгі түсініктемелеріне салыстырмалы талдау

Саясат, ең алдымен, әлеуметтік субъектілердің қоғамның әртүрлі бөліктеріне және тұтас әлеуметтік организм ретінде қоғамның өзіне билік ету туралы қызметі мен қарым-қатынасы.

Саясат мемлекеттік биліктің көмегімен әлеуметтік даму процестерін басқарудағы саналы қызмет ретінде бүкіл қоғамның да, жеке топтың да, жеке тұлғаның да мүдделерін іске асыруға бағытталуы мүмкін. Саясат субъектілері өз іс-әрекеттерінде ең алдымен жақсылық пен жамандық, әділеттілік пен әділетсіздік туралы түсініктерін басшылыққа алады. Билікті қолдана отырып, саясат субъектісі өзінің барлық азғыруларына: байлыққа, басқаларға бұйрық беруге ұмтыла алады. Саясат бұл мүмкіндікті ашады, өйткені ресурстар мен тауарларды, мәртебелер мен артықшылықтарды билік арқылы бөлу және қайта бөлу орын алады.

Саясат құрылымы:

• әлеуметтік топтардың және олардың билік институттарының осы топтардың немесе жалпы қоғамның мүддесі үшін қоғамдық өмірді басқару жөніндегі ұйымдасқан қызмет;
• мемлекеттік билік, оны жаулап алу, ұстап қалу және пайдалану туралы әлеуметтік топтар мен адамдар қауымдастығы арасындағы әлеуметтік қатынастар;
• саяси қызмет пен қатынастардың ажырамас бөлігін құрайтын саяси сана мен мәдениет;
• саяси көзқарастар, мақсаттар мен мүдделер және саяси билікті жүзеге асыратын саяси институттар мен нормалардың жиынтығы.

Әлеуметтік ғылымдар жүйесінде саясат әртүрлі пәндермен зерттеледі: саяси философия, саяси экономика, саяси әлеуметтану, саяси психология, саяси география және т.б. Осы пәндердің әрқайсысында саясаттың белгілі бір аспектілерін зерттеудің тәуелсіз өрісі бар. Жалпы алғанда, саясаттың зерттеу бағыттарының жиынтығы саясаттану ғылымымен біріктіріледі.

Саясаттың негізгі ұғымдары:

Саяси жүйе- саяси процеске қатысатын адамдардың, мемлекет пен қоғамның институционалдық құрылымдарының және олардың арасындағы саяси билікті, қоғамдық-саяси процестерді реттеуді жүзеге асыруға бағытталған өзара іс-қимыл нысандарының жиынтығы.

Саяси билік-қоғамның барлық мүшелерінің мүдделерін біртұтас саяси ерік-жігерге басқару, үйлестіру, бағындыру мақсатында саяси субъектілердің жеке адамдар мен әлеуметтік топтардың мінез-құлқына әсер ету тетіктері мен құралдарының жиынтығы.

Саяси мінез-құлық- саяси билікті жүзеге асыруға, өзінің саяси мүдделерін қорғауға қатысу нысаны. Саяси мінез-құлықтың екі негізгі түрі бар: саяси әрекет және саяси әрекетсіздік. Саяси әрекет тікелей және жанама, жеке және ұжымдық, ашық және жабық болады. Саяси әрекетсіздік- саясаттан белсенді түрде бас тартуда немесе пассивті әрекетсіздікте көрінетін саяси өмірден ажыратылған тәсіл.