СЕҚҚЗ негізгі фармакологиялық әсерлері және қолдануға көрсетілімі

Фармакологиялық әсер

Қолдануға көрсетілімі

Қабынуға қарсы

СЕҚҚД белгілі мөлшерде экссудация фазасын тежейді. Ең күшті препараттар − индометацин, диклофенак, фенилбутазон сол сияқты – пролиферация фазасына да әсер етеді (коллаген синтезін азайтады және тіндердің склероздануы осыған байланысты), бірақ экссудативті фазаға әлсіз әсерін тигізеді. СЕҚҚД альтерация фазасына мүлдем әсер етпейді. Қабынуға қарсы әсері бойынша фосфолипаза А2 ферментін баяулату арқылы фосфолипидтердің метаболизмін тежейтін және простагландиндер мен сол сияқты, қабынудың маңызды медиаторы болып келетін лейкотриендердің түзілуін бұзатын барлық СЕҚҚД белсенділігі глюкокортикоидтардан төмен.

Ацетилсалицил қышқылы (аспирин)- жедел миокард инфарктісіне күдігі бар емделушілердегі өлім қаупін азайту үшін;  миокард инфарктісін өткерген емделушілердегі аурушаңдықты және өлім қаупін азайту үшін; инсульттің екіншілік алдын алу үшін; өткінші ишемиялық шабуылдың (ӨИШ) және ӨИШ бар емделушілердегі инсульттің өршу қаупін азайту үшін; тұрақты және тұрақсыз стенокардия кезіндегі аурушаңдық пен өлім санын азайту үшін;

Индометацин (метиндол)- тірек-қимыл аппаратының қабыну және дегенеративті ауруларында (ревматикалық артрит, ревматоидты артрит, псориатикалық артрит, подагралық артрит, жасөспірімдік артрит, анкилоздаушы спондилит, остеоартроз, остеохондроз және т.б.); люмбаго, ишиас, невралгия, миалгиялар кезіндегі ауыру синдромында;  жұмсақ тіндер зақымданғанда, тендинитте, бурситте;  жарақаттан кейін және операциядан кейін қабыну қатар жүретін ауыру синдромында; айқын ауыру синдромы бар ЛОР ағзаларының жұқпалы-қабыну ауруларында (кешенді ем құрамында): фарингитте, тонзиллитте, отитте:; гинекологиялық ауруларда: альгодисменореяда, аднекситте қолданылады.

Диклофенак нартий (ортофен, вольтарен) - ревматизмнің қабыну және дегенеративті ауруларында (ревматоидты артрит, анкилозирлеуші спондилит, остеоартроз, спондилоартриттер); омыртқа ауруларындағы ауыру синдромдарында; буыннан тыс жұмсақ тіндердің ревматикалық ауруларында; подаграның жедел ағымды ұстамаларында; жарақаттан және операциядан кейінгі қабыну мен ісіну қатар жүретін ауыру синдромдарында қолданылады.

Ибупрофен (бруфен)- ревматоидты артритте, соның ішінде жасөспірімдік артритте немесе Стилл-Шоффар ауруында, шорбуынданған спондиллитте, остеоартритте және ревматоидты емес басқа да (серонегативті) артропатияларда; иық-жауырын периартриті (капсулит), бурсит, тендинит, тендосиновит және арқаның төменгі бөлігінің ауыруы сияқты буыннан тыс ревматизмдік және периартикулярлы зақымдануларда

Анальгезирлеуші (ауру сезімін басушы)

Анальгетикалық ықпалы . Көп дәрежеде бұлшықеттерде , буындарда , сіңірлерде , жүйке багандарында , сонымен қатар бас және тіс орналасқан қарқындылыгы әлсіз және орташа ауыру кездерінде қолданылады . Көп жагдайларда өте күшті висцеральді ауырсынуларда CEIККД серін тамашалау және көрсететін анальгетикалык күші морфин тобынын препараттарына қарағанда ( наркотикалық анальгетиктерге ) әлсіз . Сонымен қатар , бир катар бақыланған зерттеулердін көрсеткіштері бойынша диклофенак , кеторолак , кетопрофен , метамизол препараттарының анальгетикалық белсенді таниулар және операциядан кейінгі ауырсынулар кезінде анағұрлым жоғары екендігі көрсетілген . СЕҚҚД несеп жолдарындагы тас ауруларынан болатын бүйрек шаншуларында тиімділігі , көбінесе бүйректе I - E2 өнімінің тежелуімен , бүйрек қан айналымынын томендеуімен және несептiн түзілуімен байланысты . о Бұл бүйрек табакшаларында және несеп агардың бітелген жерінен жоғары орналасқан жерде кысымды азайтады және ұзақ ауырсынуды басатын ыкпалы камтамасыз етеді . Наркотикалық анальгетиктерге қарағанда СЕКД - д артықшылығы олар тыныс алу орталығын тежемейлі , дәріге тәуелділік және эйфория тудырмайды , оған коса устама кезінде спазмогендік әсер көрсетед

Индометацин (метиндол)- бас (соның ішінде етеккір синдромында) және тіс ауырғанда; қызба синдромында (соның ішінде лимфогранулематозда, лимфомаларда, ісіктердің метастаздарында) - аспирин мен парацетамол тиімсіз болған жағдайда.

Диклофенак нартий (ортофен, вольтарен) – құлақтың, тамақтың және мұрынның ауыру синдромымен қатар жүретін ауыр ауруларында (фарингит, тонзиллит, отит) қосымша дәрі ретінде; бас сақинасының ұстамасы ауыр ағымда болғанда қолданылады.

Ыстық түсіретін

СЕҚҚД тек қызба кездерінде ғана әсер етеді. Қызуды басатын механизмі бас миындағы простагландинсинтетаза белсенділігін тежеумен байланысты, нәтижесінде гипоталамустағы жылуды реттеу орталығындағы Е1 (пирогенді фактор) простагландиннің әсерін басады.

Қалыпты дене қызуына әсер етпейді, ол гипертермиялық заттардан (хлорпромазин) айырмашылығына жатады

Аспирин -ыстық түсіріп тынысты ынталандырады.

 Ибупрофен (бруфен)-  кішкенкентай балаларда қызу, ыстық түсіру сезімін басу үшін қолданылады Анальгин (дипиром)- ересек адамдарда әлсіз ыстық түсіретін әсері бар.

Антиагреганттық

Тромбоциттердегі ЦОГ-2 баяулату нәтижесінде ондағы эндогендік проагрегантты тромбоксан сиентезін тежейді. Аса күшті және антиагрециалық белсенділікке аспирин ие, ол тромбоциттің өмір сүру уақытына қарай (7 күн) агрегациясын кайтымсыз тежеуі мүмкін. Ал өзге СЕҚҚД антиагрециалық әсері әлсіз және қайтымды. Талдамды ЦОГ-2 баяулатқыштар тромбоциттердің агрегациясына әсер етпейді. СЕҚҚД негізінен ревмотологияда қолданылады.

Ацетилсалицил қышқылы (аспирин)- операциядан және тамырларға инвазивті араласулардан кейінгі тромбоэмболиялардың алдын алу үшін (мысалы, тері арқылы транслюминальді катетерлік ангиопластика, қолқакоронарлық шунттау, ұйқы күретамырларының эндартерэктомиясы, артериялық-көктамырлық шунттау).