Орта факторларының модельдеуші рөлі

Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті

Биология кафедрасы  

                       Орта факторларының модельдеуші рөлі

Орта факторларының модельдеуші рөлі. Жалпы айтар болсам орта факторлары біздің өмірімізде үлкен рөл атқарады.  Себебі орта факторларға біздің дем алып жатқан ауамыз, қоректеніп жатқан азығымыз, жарық алып жатқан күн сәулеміз деген сияқты экологиялық,биологиялық, физикалық факторлар тікелей байланысты. Ортаның ағзаға әсер етуші жекеленген бөліктері мен құрылымы экологиялық факторлар деп аталады.Экологиялық факторлар табиғаты жағынан және ағзаға әсер ету әрекеттері жағынан әртүрлі болады. Белгілі бір ортада тіршілік ететін организмдерді зерттеу кезінде(экожүйенің биотикалық компоненттері) қауымдастықтың құрылымына сипаттама жасау керек. Яғни, тіршілік ету ортасындағы кездесетін түрлер мен әрбір түрдің популяциялар санын анықтау қажет. Әрине түрге жататын барлық организмдерді тауып, санау мүмкін емес, сондықтан кездескен түрлерді және олардың санын анықтау үшін тек қажетті әдістер қолдану керек. Сондықтан зерттеу алдында жұмыстың мақсатын дүрыс анықтап алған дұрыс. Мүмкіндігінше табиғи ортаға зиян келтірмейтін әдістерді таңдаған дұрыс.Себебі, организмдер кез-келген жерлерде тіршілік ете беруі мүмкін.. Кең көлемде алатын болсақ, тірі ағза- дегеніміз,бір-бірімен байланыста болатын және бір-біріне бағыныңқы болатын элементтерден тұратын және олардың өзара байланыстары мен құрылысы  біртұтас құрылымды беретін биологиялық жүйе болып саналады. Тіршілік ортасы –ол, табиғаттың тірі ағзаны қоршап тұрған және онымен тікелей  өзара байланыстағы бөлігі.Тірі ағзалар өте күрделі және ауыспалы өмірде тіршілік етеді, олар сол ортаның  әсеріне байланысты үнемі өзгереді,тіршілік әрекеттерін үнемі өзгертіп отырады.Ағзалардың ортаға бейімделушілігі – адаптация деп аталады. Қорытындылай кетсем, орта факторлар модельдеуші рөлі қоршаған орта мен адамға тікелей байланысты болып келеді. Оның әсері,зияны тек бізге байланысты. Біз ол модельдеуді қалай түсінсек солай әрекет жасаймыз. Сол себепті орта орта факторларының модельдеуші рөлі орасаң зор десемде болады.
Тұқым қуалауға бейім аурулар - дамуы белгілі тұқым қуалайтын факторлармен (мутациялар, гендер бірлестігі) орта факторларының өзара әсеріне байланысты үлкен аурулар тобы .