Дивергенттік эволюция – филогенездің біріншілік формасы

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

                   Факультеті: Биология және биотехнология

                   Кафедрасы: Биофизика, биомедицина және нейроғылым

СӨЖ

Тақырыбы: Дивергенттік эволюция – филогенездің біріншілік формасы.

               Орындаған: Әбдіраш Раушан

                                      Тексерген: Калимагамбетов А.М.

Алматы, 2021ж

Жоспары:

  Кіріспе

1. Дивергенттік эволюция-филогенездің негізгі түрі

2. Дивергенцияның пайда болу шарттары

Қорытынды.

Қолданылған әдебиеттер тізімі.

 Кіріспе

        Филогенездің екі элементарлық формасы бар: филетикалық және дивергентті эволюция.

        Филетикалық эволюция – бір филогенетикалық діңде болатын, уақыт бойынша тұтастай дамып отыратын өзгерістер. Пілдердің, жылқылардың және басқа да организмдердің филогенетикалық қатары қайта құрылып, оларда қазіргі формаларға тән белгілердің саны мен ауырлық дәрежесінің біртіндеп өсуін байқауға болады.

        Дивергентті эволюция бір тектік топ негізінде екі немесе одан да көп туындылардың түзілуінен тұрады.Ол үлкен таксондардың кішігірімдерге: кластардың отрядтарға, туыстардың түрлерге бөлінуіне әкеледі.Филетикалық және дивергентті эволюция ортақ генетикалық негізде жүреді, сондықтан туыстық дәрежесі әртүрлі организмдер арасында азды-көпті генотиптік және морфофункционалдық ұқсастықтар сақталады.

        Филогенезді әртүрлі топтарда салыстыру салыстырмалы эволюцияның кейбір жалпы заңдылықтарын анықтауға мүмкіндік береді. Осылайша, бір-бірімен байланысты емес организмдердің екі немесе одан да көп филогенетикалық топтары бір мекендеу ортасына енгенде, әдетте оларда белгілердің конвергенциясы көрінеді. Сонымен бірге олар ұқсас экологиялық проблемаларды ұқсас жолмен шешеді. Конвергентті бейімделулер бұл жағдайда құрылымның жалпы жоспарына және сәйкес топтарды ұйымдастырудың ең маңызды белгілеріне таралмай, ең алдымен үстірт белгілерге әсер ететін басқа генетикалық негізде пайда болады. Конвергентті эволюцияның мысалы ретінде акула балықтарының, судағы бауырымен жорғалаушылардың – ихтиозаврлардың, телеост балықтарының, пингвиндердің, қырықаяқтылардың және киттектестердің дене пішіні мен судағы қозғалу ерекшеліктерін келтіруге болады, олардың ішкі құрылысы олар жататын кластарға тән белгілерге толық сәйкес келеді.

Филегическая эволюция конечности в сем. Лошадиные. 

1 — преобразование скелета конечности; II — схема филетической эволюции.

Предковая форма — фенакодус, 

1 — эогиппус, 

2 — миогиппус, 

3 — парагиппус, 

4 — плиогиппус,

5 — лошадь;

Ап — А5 — этапы эволюции

[pic 2]

Дивергенттік эволюция-филогенездің негізгі түрі

        Филогенездің негізгі түрі – бір түрден бірнеше түр түзілген кездегі түрленуге негізделген дивергентті эволюция. Мұндай түрленудің негізгі факторлары: табиғи сұрыпталу, оқшаулану, мутациялық өзгергіштік, популяция мөлшерінің күрт өзгеруі, гендердің жиіліктерінің өздігінен өзгеруі. Олардың әрекеті сөзсіз популяциялардың әртүрлі топтарының бастапқы түрлерден көбірек айырмашылығына әкеледі (дивергенция). Белгілі бір кезеңде жинақталған айырмашылықтардың маңыздылығы соншалық, олар бастапқы түрдің екі немесе одан да көп жаңа түрлерге ыдырауына әкеліп соқтырады, нәтижесінде жаңа түрлер пайда болады және т.б. Осылайша, бір тұқымдас ішіндегі түрлер, отбасы ішіндегі тұқымдар, бұйрықтардағы отбасылар бір жалпы көзқарастан алшақтау арқылы пайда болады.