Табиғи ресурстарының кадастры. Табиғи ресурстар кадастрының түсiнiгi және түрлерi

Каукенова Иназ

     Кадастр 20-08

1. Табиғи ресурстарының кадастры. Табиғи ресурстар кадастрының түсiнiгi және түрлерi

Табиғи ресурстар кадастры - сандық, сапалық және аумақтық көрсеткiштердiң жүйелi мәлiметтердiң жиынтығы. Олар табиғи ресурстарының белгiлi түрiн, экономикалық бағалауының негiзiмен сипатталады және де экономикалық, техногендiк және табиғи факторлардың еселенген ресурстар өзгерiстерiн мiнезiн сипатайды. Одан басқа кадастры ресурстарды ұтымды пайдалану туралы ұсыныстарын енiзедi.

Табиғи ресурстар кадастрының жүйесi келесi кадастрының компоненттерiн құрайды:

• Табиғат пайдаланушыларды мемлекеттiк тiркеу;
• Табиғат ресурстарын сандық есепке алу;
• Табиғи ресурстарының бонитировкасы;
• Табиғи ресурстарының экономикалық бағалау.

Табиғи ресурстар кадастрының түрлерi:

• Жер кадастры -  табиғи, шаруашылық, құқықтық жағдайы туралы мәлiметтердiң жиынтығы, жер пайдаланушыларды тiркеу, сандық және сапалық есепке алу, топырақтың бонитировкасы мен экономикалық бағалау мәлiметтерін енгiзедi.
• Су кадастры – су объектiлерi, олардың су ресурстары, су объектiлердiң пайдаланылуы, пайдаланушылар туралы мәлiметтердiң жүйелi жиынтығы;
• Орман кадастры – орман қорының экологиялық, экономикалық, басқа да сандық және сапалық сипаттамалар туралы мәлiметтердiң жүйелi жиынтығы;
• Пайдалы қазбалардың кен орындары кадастры -  негiзгi және кешенді пайдалы қазбалардың саны мен сапасын сипаттайтын, олардың компоненттердi, кен орнының геолоэкономикалық бағасын, сонымен қатар, пайдалы қазбалардың айқындалатын қасиеттерiнiң мәлiметтерiнің сипаттайтын әрбiр кен орны бойынша мәлiметтер жиынтығы;
• Ерекше қорғалатын табиғат аумақтарының кадастрына -  ерекше пайдалану режимi бар аумақтар туралы мәлiметтер кiредi;
• Өсiмдiктер дүниесiнiң кадастры;
• Жануарлар дүниесiнiң кадастры.

2. Табиғат ресурстар кадастрының принциптерi.

Табиғат ресурстар кадастрының принциптерi:

1. жан-жақты және толықтырылған принципi;
2. кадастрлық мәлiметтердiң растылық принципi;
3. кадастрлық мәлiметтердiң растылық принципi;
4. кадастрлық мәлiметтердiң мезгiл-мезгiл анықтау және жаңарту принципi;
5. кадастрлық мәлiметтердiң салмастыру принципi;
6. қолайлы және көрнекi принципi.

Осы жүйе келесi негiзгi принциптермен құрылады:

• Кешендік табиғи пайдалану талаптармен қамтамасыз ету;
• Табиғи ресурстарының сандық және сапалық есепке алуының растылығы;
• Оларды аумақ және пайдаланушылық бойынша тарату;
• Табиғи-ресурстың потенциалдық факттiк жағдайын бағалау;

3. Табиғи ресурстар кадастрлық пайдалануын мемлекеттік реттеу

Кадастрлар мемлекеттiк есепке алу мәлiметтерi арқылы асырылады. Оны жүргiзу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi. Ұйымдастыру, жүргiзу, қаржыландыру тәртiбi ҚР-ның заңдарымен және субъектiлермен реттейдi.

Кадастр құрылымы үшiн табиғи ресурстарының мәлiметтердiң түгендеу пайдаланылады.