Сигналдық молекулаларға жалпы сипаттама. Нейромедиаторлар

«Астана медицина университеті» АҚ

«Молекулалық биология және медициналық генетика» кафедрасы

СӨЖ

«Сигналдық молекулаларға жалпы сипаттама. Нейромедиаторлар»

Орындаған: Кункашева А.Н

Тобы:125 ЖМ

Тексерген:Алтаева Н.З

Астана 2018 жыл

Жоспар:

І. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. Сигналдық молекулаларға жалпы сипаттама
2. Нейромедиаторлардың ашылу тарихы
3. Нейромедиаторлар жайлы түсінік
4. Орталық жүйке  жүйесіндегі нейромедиаторлар және оның түрлері
5. Нейромедиаторларды зерртеу әдістері

III. Қорытынды

IV. Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

       Денедегі барлық құрылымдар арасында үздіксіз, уақыт және кеңістік тәртібімен түрлі жолдар мен тетіктер арқылы үнемі кең көлемде мәлімет алмасу жүріп отырады. Бұл мәліметтер гуморалдық жолмен (қан, лимфа, тінаралық сұйықтық) жүреді. Оларға кодталған электрлік жүйке серпіністері немесе қарапайым және күрделі химиялық заттар, көбінесе мәліметтік макромолекулалар арқылы келеді.

  Нейротрансмиттер немесе нейромедиаторлар -кез-келген нейронды кез-келген ұяшыққа: ақпаратты басқа да нейронға, бұлшықет жасушасына, безге ұшыраған клеткаға немесе басқа да жасушалар түрлеріне ақпарат берудің ортасы ретінде қызмет ететін химиялық қосылыстар, биохимиялық медиаторлар.

    Нейромедиаторлардың берген ақпараттың мазмұны басқаша болуы мүмкін. Бұл мақсат, басқару туралы ақпараттар, қоршаған ортаға қатысты ақпарат, басқару объектісінің жай-күйі туралы ақпарат, басқарудың нәтижелері туралы ақпарат болуы мүмкін . Барлық осы ақпараттың түрлері жасушалық жүйелердің, жасушалардың, жасушалық жинақтардың, органдардың, органдық жүйелердің элементтерінің құрылымдық және функционалдық ұйымдастыру үшін қажет. Ақпараттың химиялық тасымалдаушылары арасында нейротрансмиттерлер, нейромодуляторлар, гормондар, иммуноглобулиндер және басқа да көптеген заттар болуы мүмкін.

                    Сигналдық молекулаларға жалпы сипаттама

    Сигналдық молекулалар - рецепторлармен өзара әрекеттесу нәтижесінде мақсатты жасушалардағы биохимиялық реакциялардың сыртқы бақылауын қамтамасыз ететін эндогендік химиялық қосылыстар болып табылады.

   Сигналдық молекулалардың жіктелуі:

1.Химиялық табиғаты бойынша:

 Органикалық - белок қосылыстары, стероидтер және т.б.

 Бейорганикалық - азот оксиді және т.б .;

2.Физикалық қасиеттері бойынша:

  Липофобты - жасушалық мембранаға ене алмайды. Олар суда ериді.

 Липофильді - майларға еруі. Олар ККМ арқылы еркін еніп, ұяшықтағы рецепторларда әрекет етеді.

Биологиялық табиғаты бойынша:

  Эндокринді әсерлі сигнал беретін молекулалардың гормондары (қалыптасу орнында).

  Өсу факторлары және цитокиндер өсу факторы болып табылады. Бұл организмнің мамандандырылмаған жасушалары шығаратын белок табиғатының сигналдық молекулалары. Олар көрші клеткалардың өсуін, дифференцирленуін, таралуын реттейді.

   Жасуша-мақсат(клетка-мишень) - бұл белгілі бір сигнал молекуласы үшін арнайы рецептивтік рецепторлары бар ұяшық.

Арнайы рецептормен өзара әрекеттесетін химиялық қосылыстар лигандалар деп аталады.

  Сигналдық молекулалардың сипаттамалары:

1. Шағын өмір кезеңі (динамизм, реттеу жылдамдығы),

2. Жоғары биологиялық белсенділік (әрекет өте төмен концентрацияда дамиды).

3. Бірегейлік, әрекеттің бірегейлігі. Бір сигналдың молекуласының әсер етуін басқа модельдеуге болмайды. Бұл әртүрлі реттеуді қамтамасыз етеді.

4. Күшейту әсерінің болуы (бір сигнал молекуласы биохимиялық реакциялар каскадтарын жақсарта алады).

5. Сигналдық молекуланың бір түрі бірнеше мақсатты ұяшыққа ие болуы мүмкін.