Болашак биология мұғалiмдерiнiн экологиялык кұзыреттiлiгiн калыптастыру

[pic 1]

ӘОЖ 372.8

БОЛАШАҚ БИОЛОГИЯ МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Төлеген А.Б.

магистрант, Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті,

Шымкент қ., Қазақстан

Ғылыми жетекші: Успабаева А.А., б.ғ.к., доцент

         Адамның шаруашылық әрекетінің жеке табиғи құрамдастарға немесе тұтас геожүйелерге әсері ғаламдық жағдай туғызды. Экологиялық дағдарыс планетаның бетін адам танымастай өзгертуді жалғастыруда. Бар қауіптерді жеңу үшін жаңа биосфералық ойлау қажет. Ол үшін жаңа ұрпақтың экологиялық мәдениеті жоғары болуы керек. Мақала жобалық технология негізінде студенттердің экологиялық құзыреттілігін қалыптастыру және дамыту мәселесін қарастыруға бағытталған. Жүргізілген зерттеулер студенттерге жобалық технологияның көмегімен экологиялық проблемаларды өз бетінше анықтауға мүмкіндік берді. Жобалық тапсырмалар түріндегі тәжірибелік әзірлемелер болашақ биология мұғалімдерінің экологиялық құзыреттілігін қалыптастыруға ықпал етеді. Ұсынылған оқыту технологиясының тиімділігі тәжірибелік-эксперименттік жұмыстардың нәтижесімен дәлелденеді.

Кіріспе. Биологиялық білім берудің мазмұны оқу процесінің және оқу барысында нақты кәсіби қызметтің жақындасуын қарастырады [1]. Қоғамның болашақ биология мұғаліміне қоятын талаптары болашақ мұғалімдерді оқыту бағдарламасын жаңарту қажеттілігін талап етеді. Болашақ биология мұғалімдері белгілі бір құзыреттерге ие және шығармашылық қызметке қабілетті болуы керек.

Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев "Әлеуметтік жаңғыртудың жаңа кезеңі" атты Қазақстан халқына Жолдауында атап өткендей, мұғалімдердің кәсіби деңгейін арттыру Қазақстанның мемлекеттік білім беру саясатының маңызды бөлігі болып табылады. Мемлекет басшысы әлеуметтік салаға ерекше назар аударып, педагогикалық қоғамға білім сапасын арттыруды тапсырды. Қазіргі заманғы міндеттерді шешу үшін мемлекетке кәсіби білім мен дағдылардың жоғары деңгейіне ие шығармашылықпен жұмыс істейтін

педагогтар қажет. Негізгі дағды - оқытылатын пәннің ғылыми негіздерін және тиісті оқыту әдістерін білу.

Қазіргі педагогикалық жоғары оқу орындарында биологиялық дайындық мазмұнын жаңғырту жеке тұлғаны дамытудың құндылық әлеуетін өзектендіруге бағытталған. Жаңғырту Биология, Педагогика, философия, экология және т.б. жетістіктерін ескере отырып, биологиялық білім мазмұнының тұжырымдамалық интегративті модельдерін әзірлеуді қамтиды. Пәндік білім берудің дәстүрлі тәсілдері биологияны оқыту мақсаттарына жетуді қамтамасыз етпейді. Сондықтан қазіргі білім беру жүйесі оқытудың дәстүрлі емес түрлерін іздеу керек.

Қазақстан Республикасының міндетті білім берудің мемлекеттік стандарттары бакалавриат, магистратура және докторантураны қоса алғанда, жоғары білімнің барлық деңгейлерінде әртүрлі пәндер бойынша оқу жоспарларын әзірлеу үшін негіз болды. Жаңа оқу жоспарлары жоғары білім сапасының жоғары стандарттарын белгілейді. Олар оқытудың күтілетін жеке, метапәндік және тәртіптік нәтижелеріне бағытталған. Оқытудың күтілетін нәтижелеріне қол жеткізу үшін жаңа мақсат, мазмұн, әдістер, жаңа ақпараттық- білім беру ортасы қажет. Бүгінгі таңда оқу бағдарламаларын меңгеру деңгейі білім беру сапасының негізгі сипаттамасы болып табылады. Оқытудың негізгі нәтижесі іс-әрекеттің жалпыланған тәсілдері болып табылатын құзыреттіліктерді меңгеру немесе білім алушылардың жеке басының дамуының жаңа деңгейлеріне қол жеткізу болып табылады.

Мақсаты. Бірқатар зерттеушілер жаңартылған жобадағы жобалық тапсырмалардың қажеттілігі мен өзектілігін дәлелдеді. Яғни білім мазмұны және жобалық тапсырмаларды қалыптастырудың әртүрлі тәсілдері қарастырылды.

Мысалы, Якиманская жобалау дағдыларының табысты қалыптасуын ой операцияларын (талдау және синтез, абстракция, нақтылау) меңгерумен байланыстырады [2]. Адамның экологиялық құзыреттілігін қалыптастыру үшін талдау, синтез, абстракция және нақтылау қажет.

Берілген мақала жобалық технология негізінде студенттердің экологиялық құзыреттілігін қалыптастыру және дамыту мәселесін қарастыруға бағытталған.