ОЖЖ-індегі қозудың таралу ерекшеліктері

 6                                       Қарағанды медициналық университеті[pic 1]

                          Морфология жане физиология кафедрасы              

                                 Реферат

                      ОЖЖ-індегі қозудың таралу ерекшеліктері.

                                       ОЖЖ-дегі тежелу

Орындаған:Досахан Бағдат , Бақытжан Аниет

Группа:1002 Педиатрия

Тексерген: Марат Райханович

2021 ж.

Мазмұны:[pic 2]

           Кіріспе.................................................................................................    

1. ОЖЖ қозудың таралу ерекшеліктері......................................................
2. ОЖЖ қозудың таралу ерекшеліктері..............................................
3. ОЖЖ тежелу................................................................................
4. ОЖЖ тежелу түрлері...........................................................................

                                                 Кіріспе:

   Орталық жүйке жүйесінің негізгі қызметі – рефлекс. Рефлекс латын сөзінен аударылғанда – тойтарыс беру деген мағынаны білдіреді. Рефлекс сөзін тұңғыш рет қолданған француз философы Рене Декарт болып саналады, ал оған ғылыми сипаттама берген чех ғалымы Прохаска болып келеді.

   Рефлекс дегеніміз орталық жүйке жүйесінің сыртқы және ішкі тітіркендіргіштерге беретін күрделі жауабы. Оның морфологиялық негізі – рефлекстік доға. Ол қозуды рецепторлардан жүйке орталығына, онан шеткі ағзаға жеткізетін жол. [pic 3] 

                   ОЖЖ-індегі қозудың таралу ерекшеліктері

     Орталық жүйке жүйесінде қозу тек түйіспелер арқылы тарағандықтан , оның ерекшеліктері осы түйіспелердің физиологиялық қасиетіне байланысты болып келеді.

1. Жүйке орталығында қозу тек бір бағытта өтеді. Алдымен сезімтал нейронға, одан әрі аралық нейронға, кейіннен қозғалтқыш нейронға өтеді.

Тәжірибе жүзінде жұлынның белгілі бір сегментінің артқы түбірін тітіркендіріп, сол сегменттің алдыңғы түбірінде әрекет потенциалын осциллограф арқылы тіркеуге болады. Ал сол сегменттің алдымен алдыңғы түбірін тітіркендірсе, оның артқы түбірінде әрекет потенциалы пайда болмайды.

1. Жүйке орталығын үздіксіз тітіркендіру арқылы оның жүйке және ет талщықтарына қарағанда тез қажитыны анықталды. Ол түйіспелерде медиатор мөлшерінің , қуат қорының азаюынан және гипоксиядан болады.

Тәжірибе жүзінде жұлын сегментінің артқы түбірін сол арадағы еттерді жиырылуы тоқтағанша үзбей тітіркендіріп , кейін тітіркендіргішті сол сегменттің алдыңғы түбіріне көшіргенде , жиырылуы тоқтаған ет қайта жиырылады.

1. Қозу әр түйіспеде 0,2-0,5 мс кідіреді.
2. Қозудың бастапқы толқыны жүйке орталығынан баяу өтсе, келесі толқыны жылдамырақ өтеді. Себебі, бастапқы қозу келесі қозу өтуін жеңілдетіп, жүйке орталығында із қалдырады, қысқасы, бастапқы қозу келесіге жол салады.
3. Жүйке орталығында қозудың жиілігі мен күші тітіркендіргіштің жиілігі мен күшіне тең бола бермейді. Жүйке орталығының осы қасиеті туралы физиологтар мынандай теңеу келтіреді: “Орталық жүйке жүйесі мылтықтың дара оғына пулеметтің дүркін-дүркін оғымен жауап береді”.
4. Тітіркендіргіш әсеріне қарағанда оған қайырылатын жауап уақыты жағынан әлдеқайда ұзағырақ.
5. Дивергенция мен конвергенция

Дивергенция – бір нейрон аксонының серпінісі бірден бірнеше нейронды қоздырады

Конвергенция – дивергенцияға толықтай қарама-қарсы, яғни бірнеше нейроннан келіп түскен серпіністердің бір немесе азғана нейронда жинақталуы

1. ОЖЖ туған қозу тап осындай екінші бір қозуға ұласады да нейронның қозуын күшейтеді. Бұл құбылысты 1862 жылы И.М.Сеченов ашқан болатын.
2. ОЖЖ-інде окклюзия немесе бітелу құбылысының жүріп жатуы.
3. Жүйке орталығы үздіксіз тонуста болуы. Орталықтағы тонус – үзбей қозу дегенге келеді.
4. ОЖЖ оттегінің тапшылығына өте сезімтал. Гипоксияға әсіресе ми қыртысының нейрондары шыдамсыз келеді, олар тіпті 5 минутке шыдамайды : нейрондар зақымданады, жойылады. Тек сопақша ми нейрондары 25 минуттік гипоксиядан зақымданады.