Ойлаудың философиялық түрі сын және күмәндау ретінде

АЛМАТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ӘЛЕУМЕТТІК-ГУМАНИТАРЛЫҚ ПӘНДЕР КАФЕДРАСЫ

БӨЖ №1

Тақырыбы: «

Ойлаудың философиялық түрі сын және күмәндау ретінде »

(Эссе)

Орындаған: Тнымбаева Н.Қ Тексерген: Бижанова М.А

Алматы, 2024

Философиялық ойлаудың сын және күмәндау түрі – бұл философиялық дискурсқа терең анализ беретін негізгі аспектілердің бірі.

Философиялық ойлау – бұл әлемді, өмірді, адамды, білімді, моральды, сенімді және басқа да маңызды ұғымдарды терең, сындарлы және күмәншіл тұрғыдан қарастыру. Бұл тәсіл біздің қоршаған ортаны жаңаша түсінуге, алдыңғы болжамдарды қайта қарастыруға, жаңа идеялар мен көзқарастарды қалыптастыруға мүмкіндік береді. Сын және күмәндау ойлаудың философиялық түрінің екі негізгі аспектісі болып табылады.

Сын (критика):

• Сын – бұл ойлаудың тереңдетілген және талдаушы түрі. Ол белгілі бір идеяларды, көзқарастарды, теорияларды не болмаса тұжырымдарды тексеруге және оларға қарсы дәлелдер келтіруге бағытталған.
• Философиялық сын көбінесе дәстүрлі көзқарастарды немесе қабылданған шындықтарды қайта қарастыру арқылы жаңа түсініктерді қалыптастыру үшін қолданылады.
• Мысал ретінде, көне грек философы Сократтың методологиясы – "Сократтық әдіс" – адамдарды өз пікірлерін қорытындылауға, өз ойларын сыни тұрғыдан қарастыруға шақырады.

Сын – бұл белгілі бір идеяларды, көзқарастарды, теорияларды немесе тұжырымдарды зерделеу, бағалау, таңқаларлық жақтарын анықтау және оларға қарсы дәлелдер келтіру. Сын біздің ойлауымызды, сенімдерімізді, құндылықтарымызды қайта қарастыруға шақырады.

• Маңызы: Сын – білімнің даму басты шарты. Жаңа идеялардың пайда болуы, ескі көзқарастардың қайта қарастырылуы, жетілдірілуі, дұрыс емес тұжырымдардың жоққа шығарылуы сынның нәтижесінде жүзеге асырылады.

• Мысалдар:

• сұрақ-жауап арқылы диалог жүргізу тәсілі – адамдардың өз ойларын

қорытындылауға, өзін-өзі сынауға шақыратын сынның мысалы.

• Философтардың көптеген шығармалары – олардың әр түрлі

философиялық тұжырымдарды, идеяларды, теорияларды сыни тұрғыдан талдау нәтижесі.

Күмәндау (сомнение):

• Күмәндау – бұл шындықты, білімді және сенімділікті сынау. Философиялық күмәндеу шындықты абсолюттік деп қабылдамай, барлық көзқарастарды қайта бағалауға негізделеді.
• Бұл тәсіл көбінесе Рене Декарттың "Cogito, ergo sum" (Мен ойлаймын, демек, мен бармын) принципімен байланысты, онда Декарт барлық нәрсеге күмән келтіріп, тек өзінің ойлау әрекетін ғана нақты деп табады.
• Күмәндау философиялық зерттеудің негізгі жолы ретінде, адам үшін жаңа білімнің шекараларын анықтауға көмектеседі.

Күмәндау – бұл шындықты, білімді, сенімділікті қайта қарастыру, ешнәрсеге сенбеу, барлық нәрсеге күмән келтіру. Күмәндау біздің ойлауымызды шекаралардан шығарып, жаңа мүмкіндіктерді ашуға бағыттайды.