Лекции по "Психологии"

1/Невропатология ғылым ретінде. Пән, мақсаты, міндеттері, зерттеу әдістері

1)Невропатология-жүйке жүйесінің ауруларын зерттейтін медицина ғылымы. Оның тақырыбы-ми мен жұлынның, перифериялық нервтердің және бұлшықеттердің жұмысына әсер ететін бұзылулар мен аурулар. Невропатологияның мақсаты-мұндай бұзылуларды диагностикалау, емдеу және алдын алу. Невропатологияның міндеттеріне жүйке жүйесі ауруларының себептері мен механизмдерін анықтау және тиімді емдеу әдістерін әзірлеу кіреді. Осы мақсаттарға жету үшін клиникалық тексеру, нейрофизиологиялық сынақтар, компьютерлік томография, магниттік-резонанстық томография және зертханалық зерттеулер сияқты әртүрлі зерттеу әдістері қолданылады.

Балалар невропатологиясының даму тарихына шолу. Невропатология және арнайы педагогика

2)Балалар невропатологиясы-бұл балалардағы жүйке жүйесінің бұзылуымен айналысатын медицина саласы. Оның даму тарихы медицина саласындағы үздіксіз жаңалықтармен және әртүрлі балалық шақтағы неврологиялық бұзылуларды түсінумен байланысты. Арнайы педагогика сонымен қатар неврологиялық проблемалары бар балаларды олардың ерекшеліктері мен қажеттіліктерін ескере отырып оқытуға назар аударуда маңызды рөл атқарады. Дәрігерлер мен тәрбиешілердің күш-жігерін біріктіру балалардың неврологиялық мәселелеріне тиімдірек көзқарасқа ықпал етеді.Невропатология ғылымының дамуына Р.Декарт,И.П.Павлов,И.М.Сеченов т.б. ғалымдар үлес қосқан.

Жүйке жүйесінің филогенезі. Тірі организмдердің эволюциясындағы жүйке жүйесінің маңызы.

3) Жүйке жүйесінің филогенезі әр түрлі организмдердегі осы жүйенің эволюциялық дамуын қамтиды. Бір жасушалы организмдердегі қарапайым жүйке жасушаларынан бастап, ол өмірдің жоғары формаларында күрделі жүйке жүйелеріне дейін дамыды.

Жүйке жүйесі эволюцияда өте маңызды, өйткені ол қоршаған ортаны қабылдауға, шешім қабылдауға және өзгеретін жағдайларға бейімделуге мүмкіндік береді. Эволюция барысында жүйке жүйесінің күрделенуі үйлестіру деңгейінің, мінез-құлық икемділігінің және оқытудың жоғары формаларының жоғарылауына ықпал етті. Осылайша, жүйке жүйесінің дамуы әр түрлі түрлердің жетістігінде шешуші рөл атқарды, олардың қоршаған ортамен тиімді өзара әрекеттесуі арқылы тіршілік ету мен көбеюде артықшылықтар берді.

Адамның жүйке жүйесінің онтогенезі. Сенсорлық және моторлық қызметтердің дамуы. Онтогенездегі асимметрия.

4)Адамның жүйке жүйесінің онтогенезі сенсорлық және моторлық функциялардың дамуын қамтиды. Онтогенез процесінде мидың сол және оң жарты шарларындағы функцияларды ұйымдастыруға әсер ететін асимметрия пайда болады.

. Жүйке ұлпасының құрылымы және қызметі. Нейрон, нейрондардың түрлері, олардың жүйке жүйесіндегі орналасуы. Синапс, нерв импульсінің берілу тетіктері. Нейроглия, оның жүйке жүйесі қызметіндегі маңызы.

5)Жүйке ұлпасы нейрондар мен нейроглиядан тұрады. Нейрондар жүйке импульстарын тасымалдайтын жүйке жүйесінің негізгі құрылыс материалы болып табылады. Жүйеде әртүрлі функцияларды орындайтын нейрондардың үш түрі бар: сенсорлық, моторлық және жоларалық. Нейрондар синапстар арқылы қосылады, онда жүйке импульстары беріледі. Бұл процесс нейрондар арасындағы саңылауларға нейротрансмиттерлер сияқты нейротрансмиттерлерді шығаруды қамтиды. Нейроглия-нейрондарды қолдауды, қорғауды және қоректендіруді қамтамасыз ететін жүйке тініндегі жасушалардың екінші түрі. Нейроглия қан-ми тосқауылының пайда болуында және жүйке жасушаларының химиялық ортасын реттеуде де маңызды рөл атқарады. Осылайша, нейрондар мен нейроглия сигнал беру және жасушаларды қолдау арқылы жүйке жүйесінің жұмысын қамтамасыз ету үшін өзара әрекеттеседі.

Жүйке жүйесінің жалпы құрылысы. Орталық және шеткі жүйке жүйесі туралы түсінік. Жүйке жүйесінің соматикалық және вегетативтік бөлімдері туралы түсінік.

6)Жүйке жүйесі орталық және перифериялық бөліктерден тұрады. Орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ) ми мен жұлынды қамтиды, ал перифериялық жүйке жүйесі (PNS) ОЖЖ-ны дененің қалған бөліктерімен байланыстыратын нервтерді қамтиды. Жүйке жүйесінің соматикалық бөлімі ерікті қозғалысты және қоршаған әлемді қабылдауды басқарады, ал вегетативті бөлім тыныс алу, жүрек қызметі және ас қорыту сияқты автоматты дене функцияларын реттейді.