Туған жерден жырақта

СӨЖ

“Туған жерден жырақта”

Білім беру бағдарламасы:

Саяси бұқаралық коммуникациялар

Орындаған: Қуаныш Аружан Алимханқызы

2 курс студенті

Тексерген: Ысқақ Ақмарал Сыдығалықызы

Сөз саны: 633, таңба саны: 3714

Алматы, 2023ж.

Туған жерден жырақта

Туған жердің таза ауасын жұтып, мөлдір бал суын ішіп, қоңыр ,құнарлы топырағында ойнап-күліп жүру барлық 20-30 жылдары өмір сүрген қазақтардың несібесіне бұйырмады. Қайран қазақ сыңғырлап күлген баласының күлкісін естуден қалып, құлақтары ащы қайғы мен құлазыған жоқтауды естуден көз ашпады. Ұядай ұйып отырған қазақ еліне Кеңес өкіметі орнығып, барлық қыйғы қасірет басталып кетті. Социалистік жүйе орнығып, большевиктер ауыл-шаруашылығын кооперациялап, индустрияландыру жүзеге асты. Осы жолда Кеңес өкіметінің қызыл әскері жағдайы жақсы қазақтардың үйін тәркіге салып, қазақтың көзін ашуға тырысқан зиялылар қуғын-сүргінге ұшырады. Бұндай сұмдықты көрген кей қазақтармыз шыдамай, алтын туған жерді тастап ауа көшіруден басқа амалдары қалмаған да еді. Соған бір дәлел Найман Шәріптің естелігінен “ Ол өлкеде үкімет ауысып жатты, екіншіден, дүнғандардың дүрбелеңі еді. Жұт жүріп, жұрт жүдеп кеткен тұс екен. Жаңа билік елді ауыр салықпен соғыпты. Ежелден еркіндікке үйренген өр керейінің ер жүрек азаматтары қанауға қару кезіп, қарсы шығыпты. Ақыры, 1937 ж. атамекендерін тастап, ауа көшуге мәжбүр болыпты” [1, 1б.] Өкінішке орай, бұл  мәселе тек сол 30 жылдарда ғана емес, қазіргі XXI ғасырда да өзекті болып жатыр. Қазірде білім қуалап басқа елге кетіп жатқан азаматтарымыз туған елге оралуға мұршалары жоқ.

Жалпы тарихшыларымыздың зерделеуі бойынша 1918-1922 жылдардың өзіндегі аштықтан 1700000 мыңнан астам адам қайтыс болып, бұндай сұмдыққа шыдай алмған халық көтеріліске де шығып жатты. Биліктің қызыл әскері бай кедей демей ұядай ұйыған отбасының жеп отырған наның тәркуілдеп бірде бір тиынын төлеместен бар дүниесін тартып алды. Оған бір дәлелді М.Шоқайдың “Түркістанның қилы тағдыры” шығармасынан келтіруге болады “Қызыләскер келеді де ақысын төлеместен атын тартып әкетеді. Әлгі кедей әулетімен аш қалып, тағдыр тәлегіне түседі.Солай жалғаса беріп аштық күшейе түсті. Бірден бір қазақтардың ауа көшіру себептері осы өкіметтің күн көргізбей аштыққа салып қоюы” [2, 73б] Тағы жылдар өтседе 1932-1933 жылдары тағы да астық жалғасып, 281231 адам басқа елден  көмек ісздеп, ауа көшіруге мәжбүр болды. Алайда туған жерін тастап үлгермеген халықтың 108 мың зиялысы қуғын-сүргінге ұшырап, тіпті 22 мың еш кінәсіз халық атылып та кетті.