XVIII-XIX ғасырлардағы Қазақ мелекетілігі мен Ресей империясы

«XVIII-XIX ғасырлардағы Қазақ мелекетілігі мен Ресей империясы»

Қазақстан- Шығыс Еуропа мен Орталық Азияда орналасқан мемлекет. Тарих сахнасында құрылуы  өте қиын кезеңді бастан өткерген мемлекеттердің бірі. XVIII-XIX ғасырлар Ресейдің Қазақстанды айламен отырлап, қазақтар бас көтеруі арқасында өздеріне қолайлы уақыт жасай алған уақыт десем қателеспеспін.

Ең әуелі қазақтар 1731 жылы  19 ақпанда Анна Ионновна қабылдауында болып, Ресейге қосылу жөнінде ант беру  мәселесін шешеді. Солай 1731 жылы қазанда Кіші жүздің 29  старшыны жиналып ант береді. Бұл жағдайдың барлығы: жоңғарға қарсы тұрып, халықты сақтап қалу үшін. 1734 жылы тамыз айында Ресейге Орта жүз қосылады. Осы сәттен бастап, Ресей жерлерді отарлай бастайды. Қазақтар Ресей империясының қол астына өтіп, қазақтардың өмірі өзгере бастайды.

1747 жылы орыс патшасы Елизавета Петровнаның Алтай тау-кен кәсіпорындары Орыс патшалары отбасыларының меншігі деп жариялады.1756 жылы қыркүйекте патша әкімшілігі Кіші Жүз қазақтарына ресми шек қойды: Жайық жағалауына мал жаюға. Осылай қазақтар шыдамай көтерілістер басталды.

1773-1775-Кіші жүзбен Орта жүз қазақтарының Е.Пугачев бастаған шаруалар көтерілісі болды. Осы көтерілісте Сырым Датұлы болып, көптеген тәжірибие жинайды. Осы тәжірибиесімен 1783-1797 жылы Кіші жүз қазақтарың Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық көтерілісі болады, 1821 жылы Қазақстанның оңтүстігіндегі қазақтардың Қоқан хандығына қарсы көтерілісі, 1822-1825 жылдарда Жоламан Тіленшіұлы бастаған қазақтардың патша үкіметіне қарсы көтерілісі, 1836-1838 жылдары Бөкей хандығы қазақтарының Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастаған көтерілісі, 1837-1847 жылдары Қазақтардың Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтерілістері болады.Осы көтерілістер арқасында қазақтар өздеріне көптеген пайда алады. Мысалы: хандық билік жойылып қайта құрылады,  жерлер қайтарылады, халық рухтанады және тағы басқа жағдайларды қоса аламыз.