Жылы және салқын түстердің айырмашылығы мен ерекшелігі

Махамбет Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті

РЕФЕРАТ

«Жылы және салқын түстердің айырмашылығы мен ерекшелігі»

Орындаған: Сән және костюм дизайны-21 топ студенті

Наурызбай П.Ө

Тексерген: аға-оқытушы Катчекова Ш.Е

Орал-2022 жыл

Мазмұны

Кіріспе......................................................................................................3

І.Жылы және салқын түстер туралы түсінік........................................4

1.1.Жылы түстер...................................................................................4

1.2.Салқын түстер................................................................................7

ІІ.Ахроматикалық,хроматикалық және қосымша түстер..................13

ІІІ.Түстердің жарыққа тәуелділігі.......................................................19

Қорытынды............................................................................................24

Пайдаланылған әдебиеттер..................................................................25

Кіріспе

Әр адамның түр-түсті қабылдау ерекшелігі әртүрлі. Бұл қасиет адам мінезіне, жасына, көңіл-күйіне және басқа да жайларға байланысты. Сондай-ақ түр-түстер адам ағзасына тікелей әсер етеді, адамды ерекше күйге бөлейді.Түр-түсті біз бір-бірімен салыстыра отырып ажыратамыз. Олардың біреулері адамға "жылы" көрінсе, енді біреулері "суық" болып көрінеді. Осыған орай түстерді "жылы" және "суық" (немесе "салқын") деп бөледі. Өйткені адам ыстық оттың жалыны қызыл, қызғылт екенін, суық мұздың түсі көкшіл, жасыл, қара көк екенін бала күнінен біледі. Сонымен бірге түр-түстерді бір-бірінен ашығырақ, қанығырақ, суығырақ, жылырақ немесе күңгірттеу деп бөлеміз. Қазақ тіліндегі түсі суық, өңі жылы деген тіркестердің төркіні осы түске барып саяды. Мәселен, таза қызыл түс әдетте күш-қайратты бейнелейді, көтеріңкі, салтанатты сезім туғызады. Ал ол алқызыл түске ауысып, күлгінге жақындаған сайын сезімге солғын, бәсең әсер етеді, салқындай түседі. Сары түсті Гете "ашық түстердің ішіндегі ең мықтысы" деген екен. Сары түс адам бойын сергітеді, көңілдендіреді, ол көк түске қосылып жасыл реңге ауысқанда шалғын шөпті, жасыл орманды, салқын саяны, табиғаттың жанға жайлы тыныштығын елестетеді. Ақ түс ежелден кіршіксіз тазалықтың белгісі болып саналған, сонымен қатар халқымыз оны адалдық пен берекенің белгісі деп есептейді. Біздің салт-санамызда, әдет-ғұрыптарымызда ақ түске байланысты көптеген қоғамдық символика бар.Белгілі жағдайларда түр-түстер көз алдымызда өзгеріп, әртүрлі құбылуы мүмкін. Мысалы, ақ қағаздың бетіндегі қызғылт сары түсті дөңгелекке көз алмай біраз қарап тұрсақ, оның айналасынан көк жасыл алау шығып тұрғандай сезінеміз. Ал көзімізді сол дөңгелектен тез тайдырып, ақ қағаздың таза бөлігіне айдара қойсақ, қызғылт сары дөңгелек көк жасыл болып шыға келеді. Дөңгелекті таза қызылға бояп, жаңағыдай ұзақ қарасақ жасыл түсті көреміз. Керісінше, жасыл түске көз алмай біраз қарап тұрсақ, айналасы қызыл сәуле шашып тұрғандай көрінеді. Бұл құбылыс көздің үш түсті ажырататын анализаторларының қызметіне байланысты. Қызыл түске ұзақ қараған кезде көзіміздің бұл түсті ажырататын анализаторлық қасиеті біртіндеп жойылады да, оның орнына жасыл, көк түстерді көру бөлшектері күштірек қызмет атқара бастайды. Осыдан барып біз жасыл түстің орнына қызыл, қызылдың орнына жасыл түсті көреміз.

3

Жылы және салқын түстер туралы түсінік

Жылы түстер

Жылы түстер сарғыш, қызыл, сары және осы және осыған ұқсас түстердің тіркесімінен тұрады. Атауынан көрініп тұрғандай, олар сізді күн сәулесі мен жылу сияқты жылы нәрселер туралы ойлауға мәжбүр етеді. Көрнекі түрде жылы түстер жақындаған немесе алға жылжыған сияқты көрінеді (қара түстер сияқты), сондықтан оларды үлкен бөлмелерді жайлырақ етіп көрсету үшін жиі пайдаланады. Егер сізде жақынырақ көрінгіңіз келетін үлкен жатын бөлмеңіз болса, оны жайлы сезіну үшін оны терра-котта немесе қоңыр сияқты жылы түске бояп көріңіз. Ең қарабайыр классификациялар түстің шеңберінің барлық сары-қызғылт-қызыл бөлігін жылы реңкте қарастыруды ұсынады, ал суық түсі көк-жасыл-күлгін. Бұл мүлдем дұрыс емес, өйткені мұндай таза түстер, әдетте, суреттерде ғана кездеседі. Іс жүзінде бәрі басқаша: киім дизайнерлері, мысалы, қызықты, күрделі, аралас опцияларды қолдануға бейім. Түстің суық және жылы түстері арасындағы айырмашылық әрқайсысы: салқын көк немесе қызғылт сары түсті.