Табиғи су қоймалардың ластануынан туындаған экономикалық залалды есептеу
Автор: azizabdikalyk • Ноябрь 12, 2020 • Лабораторная работа • 1,353 Слов (6 Страниц) • 380 Просмотры
Зертханалық жұмыс 3
Табиғи су қоймалардың ластануынан туындаған
экономикалық залалды есептеу
Өнеркәсіптік кәсіпорындардың өзенге, көлге немесе тоғанға жіберілген ақаба сулары табиғи кешендерге орасан қатер алып келеді. Ол үшін залал бірнеше кезеңдер арқылы анықталады (кесте4).
Кәсіпорын, елді мекен және басқа да объекті арқылы су шаруашылық учаскеге ластаушы қоспалардың жылдық шығарындысынан болған залал келесі формуламен есептеледі:
ш=400 ·Кэ·М,шартты тенге/жылына (5)
мұнда 400 – орташа меншікті залал, тенге/шартты т ;
Кэ – экологиялық жағдай коэффициенті;
М – берілген ластаушы көз арқылы қоспалардың жылдық шығарындысының келтірілген массасы, шартты т/жылына.
Кесте 4
Су ресурстарына шығынды есептеу алгоритмі
Операция нөмірі | Негізгі есеп | Формула (Ақпарат көзі) |
1 | Ластаушызаттардыңсалыстырмалыэкологиялық-экономикалыққауіптілігінанықтау | Формула 8 |
2 | Қоспалардыңжылдықшығарындысыныңкелтірілгенмассасынанықтау | Формула 6 |
3 | Су ресурстарына келтірілген шығынды анықтау | Формула 5 |
Қоспалардың жылдық шығарындысының келтірілген массасы келесі формуламен анықталады:
[pic 1]
M =∑Ai ⋅M ôi
i=1
,шартты Т/жылына (6)
МұндаМ – ластаушы заттардың жылдық шығарындысының келтірілген массасы, шарттыт/жылына:
Mнi
=Ci⋅Q
, (7)
мұндаМнi- i қоспаның жылдық шығарындысының нақты массасы, т/жылына (г/сағаттан ауыстыру қажет);
Ci– ақаба судағы i қоспаның концентрациясы, г/м3;
Q–ақаба судың өтімі, м3/сағ;
Ai- i ластаушы заттың салыстырмалы қауіптілігі, шартты т/т, келесідей анықталады:
Ai=
1
ШРКi[pic 2]
,шарттыТ/Т
(8)
Мұнда ШРКi– i заттың су қоймасындағы шекті рұқсатты концентрациясы (кесте 5).
Кесте 5
Тұрмыстық ауыз су (ХП) және балық шаруашылығы(РХ) су пайдалану объектілеріне төгілген кезде тазартылған өндірістік сарқынды сулар сапасының рұқсат етілген көрсеткіштерінің мәндері
Показатель | Допустимая величина показателя, мг/л | |
Спдк в водоемах | ||
ХП | РХ | |
1 | 3 | 4 |
Қалқыма заттар | 10 либо фон реки | 10 либо фон реки |
Сульфаты(анион) | 400 | 100 |
Беттік белсенді заттар | 0,5 | — |
(Ci) қалқыма заттар бойынша (ҚЗ) 250 мг/л, сульфаттар бойынша – 1500 мг/л, беттік белсенді заттар,
(ББЗ) – 200 мг/л.
ҚЗ=250мг/л=0,25г/м3
Сульфат=1500мг/л=1,5г/м3
ББЗ=0,2г/м3
Q=200млн/жыл=22831м3/сағ
Тұрмыстық ауыз су
Аі=1/ШРКі Мні=Сі*Q М=∑Аі*Мні
Аі=1/10=0,1 Мні=0,25*22831=5707,8 М=2,1*5707,8=11986,4
...