Еркін түсу үдеуін анықтау

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Қарағанды мемлекеттік техникалық

университеті

                                Физика кафедрасы

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №10

Тақырыбы: «Еркін түсу үдеуін анықтау»

Орындаған:Амангелді С.М 

                                                                                        Тобы:АиУ-18-1

                                                                                Тексерген:        

                                          Қарағанды-2018

     №10 Зерханалық жұмыс

Еркін түсу үдеуін анықтау

Құрал-жабдықтар:Арнайы құрылым, электромагнит – ЭМ, болат шар, секундомер.

g=2h/t2

g= g1+g2+g3+…gn / n

g= t*s

Қорытынды: Еркін түсу үдеуі , ауырлық күші үдеуі - еркін материялық нүктенің ауырлық күші әсерінен алатын үдеуі. Еркін түсу үдеуінің векторы әрдайым төмен карай бағытталады. Еркін түсу кезінде барлык денелер жер бетіне жақындаған сайын теңүдемелі қозғалады.

Бақылау сұрақтары:

1.Еркін түсу қандай қозғалысқа жатады?

Еркін түсу үдеуі – ештене бөгет жасамайтын, вакуумдағы түсуді айтады. Оның қозғалысы теңүдемелі түзусызықты қозңалыс.

2.Үдеу дегеніміз не?

Үдеу- нүктенің жылдамдығының мәні мен бағытының өзгеруін сипаттайтын векторлық шама. Жылдамдық өзгергенде үдеу пайда болады.

3.Жер бетінің әрбір нүктесінде ауырлық күшінің үдеуі неге әртүрлі?
Себебі,бүкіләлемдік тартылыс заңынан шығатын еркін түсу үдеуінің формуласы радиусқа тәуелді, әғни жердің әр нүктесінде радиус ұзындығы үртүрлі. Жер шарының әртүрлі нүктелерінде географиялық ені және бойына, теңіз деңгейіне байланысты g-дің сандық мәні бірдей болмайды. Жуық шамамен полюстерде  9,83 м/с2-ден экваторда 9,78 м/с2 дейін өзгереді.

4.Диаметрі бірдей екі шағын дискілер ауада неге әртүрлі жылдамдықпен құлайды?

Себебі, тартылыс күші дененің массасына тура пропорционал.Масса артса, жерге тартылыс күші де артады. Сондықтан массасы үлкен дене тезірек құлайды. Оны И.Ньютон тәжірибе жүзінде анықтаған.

5.Еркін түсу үдеуі дененің формуласы мен массасына тәуелсіздігіне тәжірибе жүзінде қалай көз жеткізуге болады?

Ньютон өз заңында шыны түтікке қауырсын, металл шарды саламыз.Ішіндегі ауаны түгелдей айдап шығарып, түтікті төңкереміз, қауырсын мен металл шар массасына қарамастан бірдей уақытта түседі.

6.Ньютонның бүкіләлемдік тартылыс заңын жаз?F=G*m1m2/r2

7.Жер бетіндегі дененің еркін түсу үдеуі қандай күштермен анықталады?Еркін түсу үдеуі жердің ендігіне тәуелді ме?

Гравитация күші мен ауаның кедергі күшімен анықталады.Еркін түсу үдеуі жердің географиялық ендігіне тәуелді, бірақ жердің әр нүктелерінде бірдей емес өзгереді.

8.Дененің салмағы менгравитациялық тартылыс күшінің айырмашылығы неде?Дененің салмағы- дененің тірекке басатн күші. Ал ауыроық күші- ол екі массасы бар бір-бірімен әрекеттесетін денелердің күші.