Аэротүсірудегі нүктелердің көлбеуінен және рельефтің әсерінен туындаған жылжуын есептеу

Практикалық жұмыстар 3. Аэротүсірудегі нүктелердің көлбеуінен және рельефтің әсерінен туындаған жылжуын есептеу.

Мақсаты: Студенттерге әр түрлі бұрмалаушылықтардан туындаған аэротүсірілімдердегі нүктелердің жылжуын көрсету.

Тапсырма: Аэросуреттерде әрбір студент оқытушының нұсқауына сәйкес нүктелердің жылжуын есептеу.

       Бұл тапсырманы орындаған кезде, оның көлбеу әсерінен аэрофото суреттерінің нүктелерінің ығысу заңдылықтарын және осыған байланысты аэрофото суреттерінің әртүрлі бөліктеріндегі масштабтардың өзгеру заңдылықтарын зерттеу мақсаты қойылады.

Бастапқы деректер

1. Тапсырманы орындау үшін әр студентке аэротүсірілім жазық жер учаскесі (0,2 мм-ден аспауы керек) және осы учаскедегі фотопланның бір бөлігі беріледі.[pic 1]

2. Аэросуреттің масштабы 1: m 1: 13000;[pic 2]

фотопланның масштабы 1: M=1: 10000;

аэрофотоаппараттың фокустық қашықтығы f=100 мм; қисаю бұрышы

аэротүсірілім а = 3°.

координаталық белгілерді қосатын сызық арасындағы бұрыш аэротүсірілім және негізгі тік х = 50° тең болады (сурет. 1).

[pic 3]

1-сурет.

Орындалу тәртібі

1. Координаталық белгілерді қолдана отырып, аэросуреттегі o негізгі нүктесін  анықтаңыз, инемен тесіңіз. Х бұрышының мәні бойынша VV негізгі тік орнын анықтаңыз. Х. - ос = - ftg a. 2 формуласына сәйкес нөлдік бұрмалану нүктесінің абсциссін есептеңіз, оны аэротүсірілімге қойыңыз және ол арқылы көлбеу масштабтардың hchc көлденең сызығын сызыңыз (сурет. 2).

[pic 4]

                                                              2-сурет.

Аэросуреттің үш аймағындағы жеке масштабты анықтаңыз. Бұл ретте

Екі аймақты жақын  x -70-80 мм абсцисстерімен VV негізгі вертикалына жақын және Аэротүсірілімнің ортасындағы бір аймағына орналастырады (сурет. 2).

Бұл үшін:

a) әр аймақта төрт орынды таңдап және инемен тесіңіз, аэротүсірілім мен фотожоспарда анықталатын нақты контурлық нүктелер, негіздердің ұштары болып табылатын және оларды анықтау үшін аймақтардағы жеке масштабтарды орналастырады (әр аймақта бір негіз бар негізгі вертикальға параллель, екіншісі - көлденең).

         Нүктелерді 0,1 мм аспайтын қатемен анықтау керек. Негіздердің ұзындығы (аэротүсірілімдегі нүктелер арасындағы қашықтық 20 -30 мм шегінде болуы тиіс;

б) аэротүсірілімде тесілген нүктелер сызықшалармен белгілеу (сурет. 2), ал фотопланада диаметрі 10 мм қара тушьпен шеңберлеп қоршау керек, аэротүсірілім мен фотопланның барлық нүктелері сандарды одан әрі құрылысқа кедергі келтірмейтіндей етіп орналастырыңыз;

в) ІCH аэротүсірілімінде базистердің ұзындығын 0,1 мм-ге дейін өлшеу керек lф фотопланында және m масштабының  орындарын (1) формуланы пайдалана отырып, әрбір Базис бойынша есептеңіз

mі=  (1)[pic 5]

мұндағы М-фотопланның масштабы.

Базистерді өлшеу нәтижелері (3, 4-бағандар) және масштаб орындарын есептеу (5-баған) кестеге жазылады. 3;

г) формула бойынша әр аймақтағы орташа масштабты есептеңіз және 6-бағанға жазу;[pic 6]

д) аэротүсірілім масштабы орташа мәнін есептеу (7-баған) белгілер бойынша алғашқы екі аймақтың масштабы;

e) аймақтардың жеке масштабтарының ауытқуын анықтау

(Тзондар) орташа мәннен (Торт) мынадай формула бойынша

  (2)[pic 7]

және 8-бағанға жазу;

ж) 9-бағанға салыстырмалы ауытқуды есептеу және жазу - [pic 8]

Аэрофото суретін өлшеу және есептеу нәтижелері

3. Кестеде келтірілген өлшемдер мен есептеулердің дұрыстығы.1-кестеде   есептеу мәнін (8-баған)  алдын ала есептелген мәнімен мына формула бойынша салыстыру арқылы тексерген жөн[pic 13][pic 14]

 (2)[pic 15]

Х=±80мм кезінде

=  (3)[pic 16][pic 17]

4. (I) формула бойынша нүктелердің ығысуын анықтау көлбеу бұрышы үшін және аэротүсірілімдегі нүктелерді енгізіңіз (негіздердің ұштары). Абсолютті мәндегі түзетулер нүктелердің ығысуына тең, бірақ кері белгісі бар.